падабра́ць сов.
1. (каго, што да чаго) подобра́ть (кого, что к чему);
п. ключ да замка́ — подобра́ть ключ к замку́;
п. га́льштук да касцю́ма — подобра́ть га́лстук к костю́му;
2. (с земли, с пола) подня́ть, подобра́ть;
3. (ноги, хвост) поджа́ть;
4. (под себя) подмя́ть;
мядзве́дзь ~бра́ў пад сябе́ паляўні́чага — медве́дь подмя́л под себя́ охо́тника;
◊ і кро́шкі п. — быть похо́жим как две ка́пли воды́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ку́рыца (мн. ку́ры, -рэ́й) ж. ку́рица;
◊ мо́края к. — мо́края ку́рица;
кура́м на смех — ку́рам на́ смех;
я́йцы ~цу не ву́чаць — я́йца ку́рицу не у́чат;
гро́шай ку́ры не дзяўбу́ць — (у каго) де́нег ку́ры не клюю́т (у кого);
як ~ца з яйцо́м насі́цца — (з кім, чым) как кури́ца с яйцо́м носи́ться (с кем, чем);
кла́сціся спаць з кура́мі — ложи́ться (спать) с ку́рами
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
мя́ккі в разн. знач. мя́гкий;
м. хлеб — мя́гкий хлеб;
мя́ккае святло́ — мя́гкий свет;
м. го́лас — мя́гкий го́лос;
мя́ккія ру́хі — мя́гкие движе́ния;
м. хара́ктар — мя́гкий хара́ктер;
○ м. ваго́н — мя́гкий ваго́н;
мя́ккая паса́дка — мя́гкая поса́дка;
мя́ккія зы́чныя — лингв. мя́гкие согла́сные;
мя́ккая вада́ — мя́гкая вода́;
м. знак — мя́гкий знак;
мя́ккая мэ́бля — мя́гкая ме́бель;
мя́ккае паднябе́нне — анат. нёбная занаве́ска;
◊ м. як воск — мя́гкий как воск
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
набе́гчы сов.
1. в разн. знач. набежа́ть; (о жидкости — ещё) нате́чь; (о волне — ещё) накати́ться;
~гла шмат людзе́й — набежа́ло мно́го люде́й;
у ва́нну набе́гла вада́ — в ва́нну набежа́ла (натекла́) вода́;
хва́ля ~гла на бе́раг — волна́ набежа́ла (накати́лась) на бе́рег;
~гла ва́рта — набежа́ла стра́жа;
~гла пе́ня — набежа́ла пе́ня;
2. нали́ться;
во́чы ~глі кро́ўю — глаза́ налили́сь кро́вью;
◊ жыць як набяжы́ць — погов. жить как придётся
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
тады́
1. нареч., в разн. знач. тогда́;
я тады́ жыў у вёсцы — я тогда́ жил в дере́вне;
я ху́тка вярну́ся, тады́ і пагаво́рым — я ско́ро верну́сь, тогда́ и поговори́м;
2. союз тогда́;
не хо́чаш? Ну, тады́ не трэ́ба — не хо́чешь? Ну, тогда́ не на́до;
калі́ вы́расцеш, тады́ аб усі́м даве́даешся — когда́ вы́растешь, тогда́ обо всём узна́ешь;
◊ тады́ як — союз тогда́ как
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ух межд.
1. (при выражении восхищения, удивления) ух;
2. (при выражении чувства зла, сожаления, недовольства и т.п.) ох;
ух, і зану́да гэ́ты стары́ — ох, и зану́да э́тот стари́к;
3. (при выражении чувства усталости и других чувств) ух, уф;
ух, як го́рача — ух (уф), как жа́рко;
4. (при выражении резкого низкого звука от удара, выстрела) ух;
ух! — разда́ўся глухі́ ўдар — ух! — разда́лся глухо́й уда́р
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
беда́ ж. бяда́, -ды́ ж.; (бедствие, несчастье) бядо́та, -ты ж., лі́ха, -ха ср.;
◊
беда́ в том, что бя́да ў тым, што;
беда́ как… страх (жах) як…;
на беду́ (мою́, твою́, свою́ и т. п.) на бяду́ (маю́, тваю́, сваю́ и т. п.);
на (ту) беду́ на няшча́сце, як на то́е лі́ха;
что за беда́! што за бяда́!;
не велика́ беда́ не вялі́кая бяда́, малы́ кло́пат.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
бере́чь несов.
1. (содержать в целости, хранить) хава́ць, захо́ўваць;
бере́чь госуда́рственную та́йну хава́ць (захо́ўваць) дзяржа́ўную та́йну;
2. (не давать напрасно расходоваться, портиться чему-л.) берагчы́, ашчаджа́ць ула́снасць;
бере́чь вре́мя берагчы́ час;
бере́чь хлеб от по́рчи берагчы́ збо́жжа ад псава́ння;
3. (бережно относиться) шанава́ць, берагчы́;
бере́чь оде́жду шанава́ць во́пратку;
бере́чь здоро́вье шанава́ць (берагчы́) здаро́ўе;
◊
бере́чь как зени́цу о́ка берагчы́ як зрэ́нку во́ка;
бере́чь свою́ шку́ру берагчы́ сваю́ шку́ру;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
оберну́ться сов.
1. (повернуться) павярну́цца, абярну́цца;
2. перен. (принять иное направление) павярну́цца;
э́то зави́сит от того́, как обернётся де́ло гэ́та зале́жыць ад таго́, як паве́рнецца спра́ва;
3. (о капитале) торг. абярну́цца;
4. (совершить путь туда и обратно) разг. звярну́цца;
5. (справиться с делами) разг. упра́віцца;
6. (превратиться) фольк. перавярну́цца (у каго); ператвары́цца (у што); абярну́цца (у каго, у што, кім, чым);
оберну́ться во́лком абярну́цца во́ўкам (у во́ўка).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
пти́ца ж.
1. пту́шка, -кі ж., птах, род. пта́ха м.; собир. пту́шка, -кі ж.; пта́ства, -ва ср.;
хи́щные пти́цы драпе́жныя пту́шкі;
дома́шние пти́цы сво́йскія пту́шкі;
водяна́я пти́ца вадзяна́я пту́шка;
2. разг., ирон. пту́шка, -кі ж.;
что он за пти́ца? што ён за пту́шка?;
◊
стре́ляная пти́ца стрэ́ляная пту́шка;
во́льная пти́ца во́льная пту́шка;
пти́ца высо́кого полёта пту́шка высо́кага палёту;
жить как пти́ца небе́сная жыць як пту́шка нябе́сная.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)