Малаці́лка, мылаці́лка ’малатарня’ (Чуд., ТС, Бяльк.). Пранікла з рус. моўнай тэрыторыі, дзе молотилка мае і інш. значэнні: ’цэп’, ’ручка цэпа’, ’біла цэпа’, ’прыстасаванне (выдзеўбаны ствол дрэва) для малацьбы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
стэла́ж 1, ‑а, м.
1. Прыстасаванне ў выглядзе паліц, размешчаных адна над другой, для захоўвання або размяшчэння чаго‑н. Паміж шафай і сцяной стаяў нізкі, старадаўняй работы стэлаж, на дзвюх паліцах якога блішчалі фальгой і золатам кнігі. Чыгрынаў. У цяпліцы хвоя была раскладзена на стэлажы, у ёй падтрымлівалася нізкая, але роўная тэмпература. Дубоўка.
2. Прыстасаванне для захоўвання чаго‑н. у вертыкальным становішчы. Паставіць вёслы ў стэлажы.
[Ням. Stellage.]
стэла́ж 2, ‑у, м.
Біржавая здзелка, якая дае аднаму з дагаворных бакоў права выбару, за пэўную прэмію, або прадаць ці купіць біржавыя каштоўнасці ў межах вызначаных здзелкай курсаў.
[Ням. Stellage.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
катара́кт, ‑а і ‑у, М ‑кце, м.
Спец.
1. ‑у. Вадаспад вялікай шырыні пры невялікай вышыні падзення. Катаракт Ніла.
2. ‑а. Спец. Прыстасаванне для гашэння ваганняў і аслаблення ўдараў, якія ўзнікаюць у машынах, чыгуначных вагонах, аўтамабілях і пад.; дэмпфер.
[Ад грэч. katarrháktēs — вадаспад.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эканама́йзер
(англ. economizer)
1) прыстасаванне для награвання вады ў кацельных устаноўках, паветра ў цеплаабменных апаратах цеплынёй дымавых газаў ці адпрацаванай парай;
2) прыстасаванне ў карбюратары рухавіка ўнутранага згарання, якое служыць для абагачэння гаручай сумесі пры максімальнай нагрузцы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
блокI м
1. буд Block m -(e)s, Blöcke;
2. (частка механізма) Block m -(e)s, Blöcke, Satz m -(e)s, Sätze;
3. (пад’ёмнае прыстасаванне) Rólle f -, -n, Block m
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Кран ’прыстасаванне для выпускання вадкасці або газаў’ (ТСБМ, Яруш.). Гал. kraan (там жа, 2, 722). Запазычана праз рус. кран з гал. kraan або ням. Krahn (Шанскі, 2, 8, 370).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
трамплі́н
(фр. tremplin)
1) спартыўнае збудаванне або прыстасаванне для адштурхоўвання пры скачках (напр. лыжны т.);
2) перан. зыходны пункт для якой-н. дзейнасці.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
бу́фер, ‑а, м.
Прыстасаванне ў паравозе, вагоне, аўтамабілі, лафеце і інш. для паслаблення сілы ўдару, штуршка пры сутыкненні. «Кіў-гець!» — скрыганулі вагоны, і поезд здрыгануўся, бразнуў крукамі, грымнуў буферамі. Колас. // перан. Прамежкавае звяно, якое аслабляе сутыкненне варожых бакоў. Дзяржава-буфер.
[Англ. buffer.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
клець, ‑і, ж.
1. Традыцыйны сялянскі будынак для захавання маёмасці; свіран, кладоўка. Маці прынесла з клеці кавалак сала. Каваль.
2. Прыстасаванне для спуску і пад’ёму ў шахтах; шахтавы ліфт. Закончылася змена. Як у сне, Мы з клеццю на паверхню паляцелі... Аўрамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мімікры́я, ‑і, ж.
У біялогіі — прыпадабненне некаторых відаў жывёл і раслін да навакольнага асяроддзя з мэтай самааховы. Мімікрыя дае магчымасць хавацца ад ворагаў. // перан. Беспрынцыпнае прыстасаванне да асяроддзя, да ўмоў жыцця. Для Астраўнова пасада загадчыка гаспадаркі ў калгасе — мімікрыя. Каваленка.
[Англ. mimicry, ад грэч. mimeomai — пераймаю.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)