Verbum

нарадзі́цца, -раджу́ся, -ро́дзішся, -ро́дзіцца; зак.

1. З’явіцца на свет (пра чалавека, жывёл).

Нарадзіўся сын.

Н. ў вёсцы.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. З’явіцца; узнікнуць, пачацца.

Нарадзілася ідэя.

◊

Нарадзіцца ў сарочцы — быць удачлівым, шчаслівым ва ўсім.

|| незак. нараджа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; наз. нараджэ́нне, -я, н.

насялі́ць, -сялю́, -се́ліш, -се́ліць; -се́лены; зак., што і кім-чым.

1. Засяліць людзьмі якую-н. мясцовасць, памяшканне і пад.

Н. бязлюдны край.

2. перан. Заняць, засяліць якую-н. мясцовасць (пра жывёл).

Зубры насялілі Белавежскую пушчу.

|| незак. насяля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; наз. насяле́нне, -я, н. (да 1 знач.).

грыб, -а, мн. -ы́, -о́ў, м.

Асаблівы арганізм, які спалучае прыкметы раслін і жывёл, звычайна размнажаецца спорамі.

Ядавіты г.

Воўчыя грыбы.

○

Чайны грыб — плеўка з мікраарганізмаў на паверхні салодкага чайнага раствору.

|| памянш. грыбо́к, -бка́, мн. -бкі́, -бко́ў, м.

|| прым. грыбны́, -а́я, -о́е.

Грыбная пара.

Г. дождж.

дра́га, -і, ДМ дра́зе, мн. -і, драг, ж.

1. Плывучая землечарпальная машына, прызначаная для здабычы карысных выкапняў з дна вадаёма, а таксама для паглыблення дна рэк, азёр і пад.

2. Прылада для здабывання жывёл і раслін, што жывуць на дне вадаёмаў.

|| прым. дра́жны, -ая, -ае (спец.).

га́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; незак. (разм.).

1. што і без дап. Пра жывёл: забруджваць спаражненнямі.

2. што. Рабіць брудным.

Не трэба г. адзенне.

3. каму. Рабіць (звычайна тайна) подласць, непрыемнасці; шкодзіць.

4. перан. Выклікаць пачуццё агіды.

|| зак. нага́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць (да 1 і 3 знач.).

рыць, ры́ю, ры́еш, ры́е; ры́ты; незак., што.

1. Капаць, раскопваць рыхлае, сыпкае (лычом, рылам); капаючы, даставаць з зямлі, вырываць.

Свіння рые пожню.

Дзік рые бульбу.

2. Вымаючы зямлю, рабіць паглыбленне (пра жывёл).

Барсук рые нару.

|| зак. вы́рыць, -рыю, -рыеш, -рые; -рыты.

В. нару.

|| наз. рыццё, -я́, н.

страка́ты, -ая, -ае.

1. Такі, паверхня якога пакрыта палоскамі, плямамі розных колераў; рознакаляровы.

Стракатая тканіна.

С. дыван.

2. перан. Які вылучаецца неаднароднасцю, разнастайны, з розных элементаў.

С. склад насельніцтва.

3. Плямісты, разнашэрсны (пра масць жывёл); рознага апярэння (пра птушак).

С. дзяцел.

С. конь.

|| наз. страка́тасць, -і, ж.

улучы́ць, -учу́, -у́чыш, -у́чыць; -у́чаны; зак.

1. у што. Знайсці падыходзячы час для чаго-н.

У. момант.

У. хвіліну.

2. Трапіць у цэль.

У. каменьчыкам у шыбу.

3. каго ў што. Далучыць да каго-, чаго-н. (пра жывёл).

У. авечку ў чараду.

|| незак. улуча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.