◎ Няту́скны ’нябляклы, яркі’ (А. Салавей). Да туск ’туман, цемра’, параўн. чэш. netusk ’расходнік’, ням. Immergrün ’тс’ (’заўсёды зялёны’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
клубі́цца, ‑біцца; незак.
Узнімацца, рухацца клубамі 2. Дым клубіцца. □ Туман, нібы той дым па роўнядзі рачной клубіцца, коціцца. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аху́таць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.
1. Абгарнуць чым-н., захутаць.
А. ногі коўдрай.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Агарнуць, пакрыць чым-н.
Туман ахутаў лес.
|| незак. аху́тваць, -аю, -аеш, -ае.
|| звар. аху́тацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак. аху́твацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
разрэ́дзіць, -рэ́джу, -рэ́дзіш, -рэ́дзіць; -рэ́джаны; зак., што.
1. Зрабіць радзейшым, не такім частым, аддзяліўшы прамежкамі адзін ад аднаго.
Р. буракі.
2. Зрабіць меней шчыльным, меней густым.
Сонца разрэдзіла туман.
3. Разбавіць, развесці якой-н. вадкасцю.
Р. раствор.
|| незак. разрэ́джваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. разрэ́джванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Мара́ка ’дробны дождж’ (Ян.). Пад уплывам укр. мря́ка ’густы туман з імглой’. Параўн. таксама рус. паўн. мо́рок ’дождж’, моро́ка ’хмара’, ’туман’.
Марака́ ў выразе: марака́ бярэ ’траціць прытомнасць, млець’ (Лінгв. зб.), укр. моро́ки беру́ть ’тс’, рус. пск., смал. моро́ка ’пацямненне розуму’, кур. ’прывід’, паўн. ’міраж на моры’, варон. мороки ударяют в голову ’траціць прытомнасць’. Да марока 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Зёл ’туман, які напускаюць чараўнікі’, ’падман’ (Нас.). Можа, ад зелкі ’зелле, адурманьваючыя рэчывы’. Параўн. яшчэ рус. ярасл. зёл ’злы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
fog
I [fɑ:g]
1.
n.
1) тума́н -у m., імгла́ f.
2) Phot. тума́н, вэ́люм -у m., вуа́ль f.
2.
v.t.
ахіна́ць, аху́тваць тума́нам
3.
v.i.
ахіна́цца тума́нам, затума́ньвацца, заця́гвацца тума́нам
II [fɑ:g]
n.
ата́ва f. (трава́)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
забро́снець, ‑ее; зак.
Пакрыцца, зацягнуцца бросняй, цвіллю. [Над рэчкай] стаяў туман, а нізкі масток быў хісткі і насціл на ім заброснеў. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
на́валач, -ы, ж. (разм.).
1. Хмары, туман, смуга.
Не паспела распагодзіцца, і зноў пайшла н.
2. Той, хто прыйшоў, з’явіўся аднекуль; не тутэйшы (груб.).
Н. з усяго свету.
3. зб. Зброд, варожыя людзі (пагард.).
Фашысцкая н.
4. перан. Тое, што і напасць.
Што ж гэта за н. такая!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
павідне́ць, ‑ее; зак.
1. безас. Стаць відней, пасвятлець. Калі больш павіднела і туман парадзеў, стаў відаць супроцьлеглы бераг. Шамякін. Як быццам трохі павіднела — дрэвы ўжо так шчыльна не абступалі хлопца, некранута-чысты снег, здавалася, свяціўся сам па сабе. Шахавец.
2. Стаць відным, бачным. Павіднела ля лесу поле, за ракой парадзеў туман. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)