статаско́п

(ад гр. statos = які стаіць + -скоп)

барометр для вымярэння нязначных змен атмасфернага ціску ў час аэрафотаздымкі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фанендаско́п

(ад гр. phone = гук + endon = унутры + -скоп)

медыцынскі прыбор з рэзанатарам для выслухоўвання сэрца і лёгкіх.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

храматаско́п

(ад храмата- + -скоп)

разнавіднасць нерухомага калейдаскопа з афарбаванымі каменьчыкамі і шкельцамі, прымацаванымі да валка, які круціцца.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

бранхаско́п

(ад бронхі + -скоп)

прыбор для даследавання трахеі і бронхаў, які ўводзіцца ў арганізм праз рот і гартань.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

дыяско́п

(ад дыя- + -скоп)

оптыка-механічны прыбор для праецыравання з павелічэннем відарысаў празрыстых арыгіналаў (дыяпазітываў, дыяфільмаў) на экран.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

сейсмаско́п

(ад сейсма- + -скоп)

прыбор, які адзначае час першага штуршка пры ваганнях зямной кары, а таксама яго напрамак.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

стэтаско́п

(ад гр. stethos = грудзі + -скоп)

медыцынскі інструмент у выглядзе трубкі для выслухоўвання сэрца і лёгкіх (параўн. фанендаскоп).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

таракаско́п

(ад гр. thoraks, -akos = грудзі + -скоп)

мед. інструмент з аптычнай і асвятляльнай сістэмамі для даследавання плеўральнай поласці.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фанаско́п

(ад фана- + -скоп)

апарат для вывучэння гукавых асаблівасцей маўлення і спосабаў утварэння гукаў пры дапамозе галасавога апарата.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Скапе́ц 1 ‘капец, месца захоўвання гародніны на зіму’ (Сцяшк., Скарбы, Жыв. сл., Нар. сл.), ‘куча бульбы’ (Янк. 1, Выг., Шатал.), ‘каморніцкі межавы насып’ (Янк. 1), ‘межавы курган’ (Нар. сл.) ‘невялікі земляны насып’ (Янк. 1), скопе́ц, скопы́ц, скопэ́ц, скоўпэ́ць ‘бурт’ (палес., Нар. сл.), ско́пец, ско́пець ‘яма для захоўвання бульбы’, ‘слупок, які аддзяляў надзелы зямлі’ (Сл. Брэс.). Дэрыват ад скапаць < капаць, паралельнае да капец (гл.) < капаць.

Скапе́ц 2 ‘чалавек, які падвергся кастрацыі’ (ТСБМ), ‘кастрыраваны баран’ (Касп.; ашм., шчуч., шальч., гродз., Сл. ПЗБ; ЛА, 1), скоп ‘тс’ (іўеў., Сл. ПЗБ). Укр. скопе́ць ‘вылегчаны баран; кастрыраваны чалавек’, скоп, скіп ‘тс’, рус. скопе́ц ‘еўнух, кастрат’, польск. skop, skopek ‘вылегчаны баран’, чэш. skopec ‘тс’, славац. škop ‘баран’, в.-луж., н.-луж. skop, палаб. sküöp ‘тс’, серб.-харв. ско́пац ‘кастрат; вылегчаны баран’, славен. skópəc ‘тс’, балг. скопе́ц, макед. скопец ‘кастрат, еўнух’, ст.-слав. скопьць, сюды ж укр. скопи́ти, рус. скопи́ть, польск. skopić, чэш. skopiti, славен. skopíti, балг. скопя́, макед. скопи, ст.-слав. скопити. Прасл. *skopъ, *skopьсь. Роднасныя літ. skõpti ‘выразаць што-небудзь’, лат. šķéps ‘кап’ё’, šķepele ‘абломак’, грэч. σκάπτω ‘рыю, сяку’, таксама ц.-слав. сцапъ ‘палка’ < *skēpъ. Гл. Фасмер, 3, 650; Покарны, 931 і наст.; Брукнер, 494; Махэк₂, 547; Шустар-Шэўц, 1294. Формы без s‑: грэч. κόπτω’ ‘б’ю, рублю’, лац. cāpō ‘каплун’, capulō, ‑āre ‘расколваць’ (Траўтман, 262; Сной₁, 574; БЕР, 6, 778). Борысь (552) *skopъ утварае ад прасл. *skopiti, якое як і паралелі ад і.-е. кораня *(s)kep‑/*(s)kap‑ маюць значэнне ‘рэзаць вострай прыладай’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)