Rom

n -s Рым

er war in ~ und hat den Papst nicht geshen ён у Рдме бываў, але па́пы не ба́чыў; ≅ слана́ не заўва́жыў;

lle Wge führen nach ~ усе́ шляхі́ вяду́ць у Рым

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Капіто́лій,

адзін з узгоркаў, на якім узнік Старажытны Рым.

т. 8, с. 26

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

вандалі́зм

(фр. vandalisme, ад лац. vandali = старажытнагерманскія плямёны, якія ў 455 г. разрабавалі Рым)

няшчаднае разбурэнне, знішчэнне помнікаў культуры і мастацтва.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

АНТЫ́ЧНЫЯ ЛІТАРАТУ́РЫ,

гл. раздзел Літаратура ў арт. Грэцыя Старажытная, Рым Старажытны.

т. 1, с. 405

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

пагарэ́ць, -ру́, -ры́ш, -ры́ць; -ры́м, -рыце́, -ра́ць; -ры́; зак.

1. Страціць дом, маёмасць у выніку пажару, а таксама згарэць — пра ўсё, многае.

Адбудаваліся тыя, хто пагарэў.

Многія вёскі ў час вайны пагарэлі.

2. перан., без дап. і на чым. Пацярпець няўдачу (разм.).

П. на злоўжыванні службовым становішчам.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Гарэць некаторы час.

Свяча пагарэла і пагасла.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

АРМІ́НІЙ, Армін (Arminius; каля 16 да н.э. — каля 21 н.э.),

правадыр германскага племя херускаў. У маладосці камандаваў герм. атрадам у рым. войску, атрымаў рым. грамадзянства і званне конніка. У 7 н.э. вярнуўся на радзіму і ўзначаліў паўстанне герм. плямёнаў супраць рымлян, у 9 н.э. разбіў рым. армію Вара ў Тэўтабургскім лесе (тэр. на ПнЗ Германіі паміж далінамі рэк Везер і Эмс). Імкнуўся стварыць саюз герм. плямёнаў, але забіты ў выніку змовы радавой знаці херускаў.

т. 1, с. 495

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

wieczny

wieczn|y

1. вечны

2. разм. вечны; бясконцы;

~e miasto — вечны горад (Рым)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Калізей (Рым) 1/307, 472—473 (укл.); 9/215, 217

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

ГАЙ

(Gaius),

рымскі юрыст, пісьменнік 2 ст. Біяграфічных звестак не захавалася. Дакладна вядома, што ў часы імператара Адрыяна ён выкладаў права, сістэматызаваў рым. рабаўладальніцкае права і распрацоўваў каментарыі. Яго гал. твор «Інстытуцыі» (настаўленні; каля 161) атрымаў паводле рым. закону 426 абавязковую юрыд. сілу і ўвайшоў у Кодэкс Юстыніяна.

т. 4, с. 436

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГАЛА́ТЫЯ

(Galatia),

старажытная дзяржава ў цэнтр. частцы М. Азіі. Уключала землі, якія спачатку былі ў складзе Фрыгіі і Кападокіі. Вылучылася ў выніку ўварвання каля 277 да н.э. кельцкага племя галатаў (адсюль назва). У 183—167 да н.э. ў Пергамскім царстве. У 166—25 да н.э. пад рым. уплывам, але фармальна незалежная. У 25 да н.э. ператворана ў рым. правінцыю з цэнтрам у Анкіры (сучасны г. Анкара), уваходзіла ў склад Рым. імперыі, потым — Візантыі. У 11 ст. заваявана сельджукамі, у 14 туркамі-асманамі. Назва Галатыя ўжывалася да 7 ст.

т. 4, с. 452

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)