1. Які мае афарбоўку аднаго з асноўных колераў спектра, што ідзе перад аранжавым; колеру крыві.
Чырвоныя памідоры.
Ч. аловак.
2. Пачырванелы ад прыліву крыві да скуры.
Ч. твар.
3. Звязаны з рэвалюцыйнай дзейнасцю, з савецкім ладам, з Чырвонай Арміяй.
Ч. камандзір.
Чырвоныя (наз.) уступалі ў горад.
4. Як састаўная частка некаторых батанічных і заалагічных назваў.
Ч. перац.
○Чырвонае віно — віно, прыгатаванае з цёмных гатункаў вінаграду.
Чырвоная кніга — кніга Міжнароднага саюза аховы прыроды і прыродных рэсурсаў, якая змяшчае ў сабе кароткія звесткі аб распаўсюджанні, колькасці, біялогіі і мерах аховы рэдкіх відаў жывёл і раслін усяго свету.
Чырвоная рыба — рыба сямейства асятровых.
Чырвоны лес — хваёвы лес.
Чырвоны напал — такая ступень нагрэву, пры якой металы пачынаюць свяціцца чырвоным святлом.
Чырвоны радок — першы радок абзаца.
|| наз.чы́рвань, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Z
=
1.
Zahl – лік, колькасць; цыфра
2.
Zeile – радок
3.
Zoll – дзюйм
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
лама́ныіло́маны, ‑ая, ‑ае.
1. Паламаны, сапсаваны, няспраўны. [Ярмоленка:] — Учора мы з Сяргеем цэлы дзень хадзілі па брыгадах — амаль нічога няма. Калёсы і тыя ламаныя.Сіўцоў.
2. Няправільны, скажоны (пра мову, гаворку, словы). Вечарам непадалёку ад крэпасці скаваў бранявік з рэпрадуктарам, і дыктар на ламанай рускай мове прапаноўваў здацца, абяцаючы жыццё.Лупсякоў.
3. Няроўны, загнуты пад вуглом. [Старшы лейтэнант] узяў з цвічка фуражку, насунуў па прывычцы глыбока на ламаныя густыя бровы.Мележ.Лінія .. палёту [самалёта] была ломаная, часам пакручастая.Алешка.
•••
Ламаная (ломаная) лініягл. лінія.
Ламаны (ломаны) радокгл.радок.
Гроша ломанага не вартыгл. варты.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
візо́рый
(ад лац. visus = зрок)
палігр. рухомая драўляная вілка для прыціскання арыгінала да тэнакля і ўказвання на радок, які набіраецца.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прайсці, мінуць (пра час, здарэнні і пад.).
Прамінуў яшчэ адзін дзень.
3.што. Зрабіць пропуск у чым-н.
П. радок.
4.перан., каго-што. Прапусціць, абысці.
Яго прозвішча выпадкова прамінулі.
Нельга п. гэтага пытання.
|| незак.праміна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
напрыхо́дзіць, ‑дзіць; безас.зак.
1. Прыйсці, прыбыць у вялікай колькасці. Напрыходзіла знаёмых. □ Напрыходзіла [баб].., і кожная, перад тым як урачыста сесці ў радок на лаве, падавала гаспадыні вузельчык або пакрытую хусцінкай кашолку.Ракітны.
2. Быць дастаўленым да месца прызначэння ў вялікай колькасці. Напрыходзіла газет.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
verse
[vɜ:rs]
n.
1) верш -а m.
2) радо́к ве́рша
3) страфа́f.
4) верш -а m. (у Бі́бліі)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
БРАХІ́КАЛАН
(ад брахі... + грэч. kōlon радок),
верш або частка верша, напісаная кароткімі радкамі з 1-складовага слова або слоў, у якіх колькасць складоў не выходзіць за межы адной стапы. У бел. паэзіі вельмі рэдкі від верша. Упершыню да яго звярнуўся Я.Купала («Устань», 1907):
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГЕ́ЙНЭ Аркадзь Андрэевіч
(10.1.1919, г.п. Бешанковічы Віцебскай вобл. — 16.12.1942),
бел.паэт. Вучыўся ў Камуніст. ін-це журналістыкі ў Мінску (1938—41). Загінуў на Сталінградскім фронце. Друкаваўся з 1934 (вершы, артыкулы, рэцэнзіі, апавяданні). Вершы (зб. «Шчаслівая зорка», 1939) пра каханне, сяброўства, любоў да Радзімы.
Тв.:
: У кн.: Крывёю сэрца. Мн., 1967.
Літ.:
Аркадзь Гейнэ // Радзіме — радок і жыццё. Мн., 1986.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВІРАЛЕ́
(франц. virelai ад virer кружыцца),
шасцірадковая страфа, інтанацыйна падзеленая на 2 трохрадкоўі. Першыя 2 радкі трохрадкоўя звязаны парнай рыфмай, 3-і кароткі радок рыфмуецца з 6-м, таксама ўкарочаным.
Узнікла ў старафранц. паэзіі. У бел. паэзіі дакладна вытрымана страфічная будова вірале ў вершы Я.Купалы «З летніх малюнкаў». Вірале называюць таксама 9-радковы верш з рыфмоўкай аБааБааБа.