шэ́пат, ‑у, М ‑наце, м.

Разм. Тое, што і шэпт. Яшчэ гучыць у маім сэрцы Твой шэпат, голас ціхіх мар. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паўната́, -ы́, ДМ -наце́, ж.

1. Наяўнасць чаго-н. у дастатковай ступені, вышэйшая ступень насычанасці чым-н.

П. ўлады.

П. мастацкага выражэння.

Ад паўнаты пачуццяў (ад празмернасці пачуццяў, якія нібыта напаўняюць усяго чалавека).

2. Сытасць, укормленасць.

Нездаровая п.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

калана́т, ‑у, М ‑наце, м.

Форма прыгоннай залежнасці сельскага насельніцтва, якая з’явілася асновай феадальных адносін у Рымскай імперыі і ў раннім сярэдневякоўі.

[Лац. colonatus.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

султана́т, ‑а і ‑у, М ‑наце, м.

1. ‑а. Манархічная дзяржава, на чале якой стаіць султан ​1.

2. ‑у. Улада султана ​1.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сана́та, -ы, ДМ -на́це, мн. -ы, -на́т, ж.

Музычны твор для аднаго або некалькіх інструментаў, які складаецца з трох або чатырох кантрастуючых частак рознага характару і тэмпу, адна з якіх мае форму санатнага алегра.

С.

Бетховена.

|| прым. сана́тны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

на​II част. на;

на́те! на́це!;

◊

вот тебе́ (и) на! вось табе́ (і) на!; вось табе́ (і) ма́еш!

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дэкана́т, ‑а, М ‑наце, м.

Адміністрацыйна-навучальнае кіраўніцтва факультэта на чале з дэканам. Рашэнне дэканата. // Памяшканне, дзе знаходзіцца гэта кіраўніцтва. Зайсці ў дэканат.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

грана́т ​1, ‑а, М ‑наце, м.

1. Паўднёвае фруктовае дрэва або куст сямейства гранатавых з ярка-чырвонымі кветкамі.

2. Круглы ярка-чырвоны плод гэтай расліны з вялікай колькасцю насення, пакрытага чырвонай сакавітай кісла-салодкай мякаццю. Сокам чырвоным наліты гранаты, Дружна, бы яблыкі, дрэва абселі. Купала.

[Лац. granatum.]

грана́т ​2, ‑у, М ‑наце, м.

Каштоўны камень цёмна-чырвонага, чырванавата-зялёнага або амаль чорнага колеру.

[Лац. granatum.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прамкамбіна́т, ‑а, М ‑наце, м.

Прамысловы камбінат — аб’яднанне дробных прадпрыемстваў. Мірон Іванавіч запытаў Астапа, ці быў ён на лесапільні, якая ўваходзіла ў раённы прамкамбінат. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хлю́пат, ‑у, М ‑наце, м.

Разм. Гукі, якія ўтвараюцца пры пераліванні, чвяканні або хлюпанні вады. Нарэшце [селянін] нешта ўлавіў... Хлюпат конскіх ног па тонкай грэблі. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)