ро́ля ж., в разн. знач. роль;

гало́ўная р. — гла́вная роль;

вы́вучыць ро́лю — вы́учить роль;

р. асо́бы ў гісто́рыі — роль ли́чности в исто́рии;

выхадна́я р. — выходна́я роль;

загало́ўная р. — загла́вная роль;

ады́грываць не апо́шнюю ро́люигра́ть не после́днюю роль;

ігра́ць ро́люигра́ть роль;

увайсці́ ў ро́лю — войти́ в роль;

у ро́лі — (каго, чаго) в ро́ли (кого, чего);

вы́йсці з ро́лі — вы́йти из ро́ли

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ігра́ць ’выконваць што-н. на музычным інструменце’, ’выступаць на сцэне, у кіно’, ’гуляць’, ’блішчаць’, ’быць у бадзёрым, узбуджаным стане’ (ТСБМ), ’бегаць (пра карову)’ (Мат. Гом.), ’цвісці’ (Бяльк., Выг. дыс.), ’спяваць’ (Касп.; Рам., 8, 554), ’спарвацца (аб птушках)’ (Некр.), ’буяніць, сварыцца, бурна выказваць пачуцці незадавальнення’ (Шат., Янк. III). Рус. игра́ть ’іграць’, дыял. ’танцаваць, скакаць’, ’спяваць’ (вельмі шырока ў гаворках), арханг., смал., разан. ’здзекавацца, злараднічаць’, разан. ’аб злучцы жывёлы’, укр. гра́ти ’іграць’, ’рабіць хуткія, рэзкія рухі’, ’брадзіць (аб мёдзе, піве)’ (Грынч.), польск. grać, igrać ’іграць’, в.-луж. hrać ’тс’, н.-луж. graś, jgraś ’тс’, палаб. jaigroją ’тс’, чэш. hráti ’іграць, забаўляцца’, славац. hrať ’тс’, ihrať ’іграць, хістацца, пералівацца’, славен. igráti ’іграць’, серб.-харв. ѝграти ’скакаць, іграць’, балг. игра̀я ’тс’, макед. игра ’тс’. Ст.-слав., ст.-рус., ст.-бел. играти ’забаўляцца, іграць’. Прасл. *jьgrati, дзеяслоў на ‑ati ад *jьgra (гл. ігра). Трубачоў, Эт. сл., 8, 210–211.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Mulum, pistrinum, flumen fugito procul

Далёка бяжы ад мула, млына і ракі.

Далеко убегай от мула, мельницы и реки.

бел. Беражыся каровы спераду, а каня ззаду. Беражыся бед, пакуль іх нет.

рус. С огнём не шути, с водой не дружись, ветру не верь. Берегись козла спереди, коня сзади, а лихого человека со всех сторон.

фр. Il ne faut pas jouer avec le feu (Не следует играть с огнём). Il ne faut pas se fier à l’eau qui dort (Не надо доверять спящей воде).

англ. A barking dog never bites (Лающая собака не укусит).

нем. Vorsicht ist die Mutter der Weisheit (Осторожность ‒ мать мудрости).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

вози́тьсяI несов.

1. (с кем, чем) важда́цца; (с кем, чем, около кого, чего) валту́зіцца; (нянчиться) ня́ньчыцца; (заниматься кропотливыми делами) по́ркацца, ке́шкацца;

2. (шумно играть) дурэ́ць, гуля́ць;

3. (медлить) мару́дзіць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ко́лер, -ру м.

1. (окраска) цвет;

чырво́ны к. — кра́сный цвет;

асно́ўныя ~ры — основны́е цвета́;

к. тва́ру — цвет лица́;

2. жив. ко́лер;

зіхаце́ць (пераліва́цца) усі́мі ко́лерамі (вясёлкі)игра́ть все́ми цвета́ми (ра́дуги)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пасі́ўны в разн. знач. пасси́вный;

п. чалаве́к — пасси́вный челове́к;

ігра́ць ~ную ро́люигра́ть пасси́вную роль;

п. бала́нс — пасси́вный бала́нс;

~ная канстру́кцыяграм. пасси́вная констру́кция;

~нае вы́барчае пра́ва — пасси́вное избира́тельное пра́во

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Crambe bis coacta (recocta) (Juvenalis)

Двойчы звараная/падагрэтая капуста.

Дважды сваренная/подогретая капуста.

бел. Старая песня. 3 барадой. У зубах завязла. Тым жа салам ды па тых жа ранах.

рус. Старая песня. Тот же Савка на тех же санках. Думали свежи, ан всё те же. Эти козы были на нашем торгу. Это насиженные яйца. Эта пословица от Ивана Петровича.

фр. C’est toujours la même rengaine (Это всё тот же заезженный мотив). C’est toujours la même antienne (Это всё та же песня).

англ. To harp on the same string (Играть на одной струне). The same old story (Всё та же старая сказка).

нем. Immer die alte Leier (Всё та же шарманка).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

неII (отделяемая часть мест.) няма́; не;

не́ за что няма́ за што (не за што);

не с кем игра́ть няма́ з кім (не з кім) гуля́ць;

не́ у кого узна́ть няма́ ў каго́е́ ў кага) даве́дацца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ба́лаваць несов.

1. балова́ть, избало́вывать;

б. гасці́нцамі — балова́ть пода́рками;

2. (што) прост. игра́ть (с чем, чем);

~ваў нож і абрэ́заў па́лец — игра́л (с) ножо́м и поре́зал па́лец;

3. (каго) балова́ть (кого); потво́рствовать (кому);

ма́ці яго́ ба́луе — мать ему́ потво́рствует

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Malo cum platone errare, quam cum aliis recte sentire

Я лічу за лепшае памыляцца з Платонам, чым правільна думаць з іншымі людзьмі.

Я предпочитаю ошибаться с Платоном, чем правильно думать с другими людьми.

бел. Лепей з добрым/разумным згубіць, чымся з дурнем знайсці. 3 дурнем кепска і знайсці.

рус. Лучше с умным потерять, чем с дураком найти. Лучше с умным в аду, чем с дураком в раю. Лучше с умным про играть, чем с дураком выиграть. Не бойся врага умного, а бойся друга глупого. С умным браниться ‒ ума набраться, с дураком мириться ‒ свой растерять. С умным речи к раз говору, с безумным лишь на ссору.

фр. Mieux vaut un sage ennemi qu’un sot ami (Лучше умный враг, чем глупый друг).

англ. Better be alone that in bad company (Лучше быть одному, чем в дурной компании).

нем. Lieber mit einem Klugen in der Hölle als mit einem Dussel im Himmel (Лучше с умным в аду, чем с глупым в раю).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)