БЛАНДЭ́ЛЬ (Blondel) Франсуа
(1617, паводле інш. звестак 15.7.1618, Рыбемон-сюр-Анкр, дэпартамент Сома, Францыя — 21.1.1686),
французскі архітэктар, прадстаўнік класіцызму. Дырэктар Каралеўскай акадэміі архітэктуры (з 1672). Планаваў гарады і ўмацаванні, пабудаваў у Парыжы арку Сен-Дэні (1672), падобную на стараж.-рым. трыумфальныя аркі. У кн. «Курс архітэктуры» (1675—83) абвясціў арх. формы антычнасці і Адраджэння «вечнымі сапраўднымі законамі», імкнуўся знайсці для іх абс. лічбавае выражэнне.
т. 3, с. 187
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
пазігра́фія
(ад гр. pas = усякі + -графія)
агульназразумелае пісьмо, выражэнне думкі знакамі, якія зразумелыя многім народам, напр. нотнае пісьмо, арабскія лічбы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
рэвера́нс
(фр. réverence)
1) пачцівы паклон з лёгкім прысяданнем як знак прывітання, падзякі і інш.;
2) перан. празмернае выражэнне пачцівасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
урэ́шце.
1. прысл. Пасля ўсяго, напаследак, нарэшце.
Ён у. паявіўся.
2. у знач. далучальнага злуч. Ужыв. для далучэння асобнага слова ці цэлага сказа.
Гул слабеў, у. знік зусім.
3. у знач. пабочн. сл. Паказвае на завяршэнне працэсу, дзеяння, з’явы.
Ну, я, у., скончыла сваю работу.
4. у знач. пабочн. сл. Ужыв. як выражэнне крайняй ступені незадавальнення, нецярпення або падкрэслівае што-н.
Замоўкні ты, у.!
У., з кім хачу, з тым і сябрую.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ГРАФЕ́МА
(ад грэч. graphē абрыс, контур),
мінімальная структурная адзінка пісьмовай мовы, якая адпавядае фанеме ў вуснай мове. Знаходзіць выражэнне ў літарах і выступае ў розных варыянтах у залежнасці ад стылю пісьма, месца ў слове або сказе. Гэтыя варыянты або літары (вялікія і радковыя, прамыя і курсіўныя) называюць алографамі адной і той жа графемы. Сістэма графемы пэўнага пісьменства ўтварае алфавіт гэтага пісьменства. Тэрмін «графема» ўведзены І.А.Бадуэнам дэ Куртэнэ ў 1912.
А.М.Булыка.
т. 5, с. 412
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
афекта́цыя
(лац. affectatio)
штучная ўзрушанасць, перабольшанае і падкрэсленае выражэнне якога-н. пачуцця, настрою (напр. дэкламаваць з афектацыяй).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
экспрэсіяні́зм, ‑у, м.
Плынь у буржуазным мастацтве і літаратуры першай чвэрці 20 ст., прадстаўнікі якой лічылі сваёй асноўнай задачай выражэнне ўнутранага свету мастака, яго суб’ектыўных творчых перажыванняў. Гісторыя такіх буржуазных плыняў у літаратуры і мастацтве, як натуралізм, сімвалізм, экспрэсіянізм.. і іншыя «ізмы», гісторыя вузкакаставых дзівацтваў, мод, захапленняў фокусамі і г. д. маюць сваёй асновай — усведамленне бяссілля. «Беларусь».
[Фр. expressionisme.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ска́рга
(польск. skarga)
1) выражэнне незадавальнення з прычыны якіх-н. непрыемнасцей;
2) афіцыйная заява аб няправільным дзеянні якой-н. асобы, установы, арганізацыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
трагі́зм, ‑у, м.
1. Трагічны элемент, трагічны пачатак у драматычным або музычным творы і яго выкананні. Трагізм вобраза.
2. Трагічны, змрочны бок чаго‑н.; безвыходнасць. [Багушэвіч] не проста малюе карціны сялянскага жыцця, а выбірае якраз тыя, дзе можна найлепей выявіць трагізм існавання сялянскага класа. Навуменка. // Трагічнае выражэнне, інтанацыя. У голасе ў яго поўна пакорнага трагізму і разам з тым задавалення. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пусты́, -а́я, -о́е.
1. Пра ёмішча: нічым не запоўнены, вольны.
П. кораб.
Пустыя кішэні. 3 пустога (наз.) і Саламон не налье (прыказка). На п. жывот (не пад’еўшы; разм.). П. шар.
Пустая парода (без металу; спец.).
2. перан. Беззмястоўны, беспадстаўны, несур’ёзны.
П. чалавек.
Пустая задума.
Пустая кніга.
◊
З пустымі рукамі (разм.) — нічога не прынёсшы або нічога не атрымаўшы.
Прыйшлі з пустымі рукамі.
Каб табе (яму, вам, ім) пуста было (разм.) — выражэнне лёгкай незадаволенасці чыімі-н. дзеяннямі.
|| наз. пустата́, -ы́, ДМ -стаце́, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)