распрацо́ўка, ‑і, ДМ ‑цоўцы, ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. распрацоўваць — распрацаваць. // Спец. Сукупнасць горных работ па здабычы карысных выкапняў. Распрацоўка жалезных руд. // Спец. Спосаб здабычы выкапняў. Адкрытая распрацоўка.

2. звычайна мн. (распрацо́ўкі, ‑цовак). Месца, дзе распрацоўваюцца якія‑н. карысныя выкапні. Тарфяныя распрацоўкі.

3. Р мн. ‑цовак. Разм. Праца, часцей навукова-папулярная, у якой распрацоўваецца якое‑н. пытанне. Метадычная распрацоўка для настаўнікаў па «Новай зямлі» Я. Коласа.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разве́дчык, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Ваеннаслужачы або работнік разведкі (у 3 і 4 знач.).

2. Спецыяліст па разведцы нетраў, карысных выкапняў.

3. Самалёт або карабель, што вядзе разведку (у 1 і 2 знач.).

|| ж. разве́дчыца, -ы, мн. -ы, -чыц (да 1 знач.).

|| прым. разве́дчыцкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разве́дка в разн. знач. разве́дка, -кі ж., выве́дка, -кі ж.;

возду́шная разве́дка паве́траная разве́дка;

разве́дка поле́зных ископа́емых разве́дка кары́сных вы́капняў;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

электраразве́дка, ‑і, ДМ ‑дцы, ж.

Геалагічныя пошукі пакладаў карысных выкапняў з дапамогай электраметрыі. Ужо ў 1946 годзе на тэрыторыі Прыпяцкага прагібу, як пачалі называць геолагі гэтую ўпадзіну, была праведзена электраразведка. Чаркасаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

За́леж ’цалінная або ворная зямля, якая даўно не апрацоўвалася’, за́лях (дакладней, відаць, за́ляг) ’аблога’ (гродз., З нар. сл.). Рус. за́лежь ’тс’. Назоўнік ад дзеяслова залегчы/залягаць, у форме залеж з пераходам г > ж перад ‑ь па 1‑й палаталізацыі. Іншае значэнне залеж (’месца залягання выкапняў’, ’заляжалы тавар’), магчыма, пад рус. уплывам.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

распрацава́ць, -цу́ю, -цу́еш, -цу́е; -цу́й; -цава́ны; зак., што.

1. Старанна апрацоўваючы, зрабіць прыгодным для чаго-н.

Р. поле.

2. Усебакова даследаваць, вывучыць.

Р. праблемнае пытанне.

3. Вычарпаць дзе-н. усю магчымую здабычу карысных выкапняў.

Залаты прыіск ужо распрацаваны.

|| незак. распрацо́ўваць, -ваю, -ваеш, -вае.

|| наз. распрацо́ўванне, -я і распрацо́ўка, -і, ДМ -цо́ўцы, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Vórkommen

n -s, -

1) здарэ́нне, факт, вы́падак

2) радо́вішча (карысных выкапняў)

3) існава́нне, наяўнасць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

брэ́мсберг, ‑а, м.

1. Прыстасаванне для спуску грузаў па нахіленай плоскасці; механізаваны скат.

2. У горнай справе — падземная нахіленая горная вырабатка, прызначаная для спуску ў ваганетках або канвеерам карысных выкапняў на ніжэйшы гарызонт; спуск.

[Ням. Bremsberg.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Рудні́к ’сістэма збудаванняў для здабывання карысных выкапняў’ (ТСБМ). Укр., рус. рудни́к, славен. rudnik, серб.-харв. ру̂дни́к, балг. ру́дник. Утварэнне з суфіксам ‑нік ад руда (гл.), характэрнае пераважна для ўсходне- і паўднёваславянскіх моў. У заходнеславянскіх мовах назвы з тым жа коранем, але іншымі суфіксамі: польск. rudnia, в.-луж. rudnica, чэш. rudný důl (Чарных, 2, 126).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

шурф, ‑а, м.

Спец. Вертыкальная або нахіленая падземная вырабатка для разведвання залягання карысных выкапняў, вентыляцыі, узрыўных работ і пад., якая ідзе з паверхні зямлі і мае невялікую глыбіню. На трасе ўжо шуфры закладзены, — Для пробы ўзяты грунт. Астрэйка.

[Ням. Schurf.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)