паўма́са, ‑ы, ж.
Спец. Маса валакна (з драўніны і другой сыравіны), з якой шляхам далейшай перапрацоўкі атрымліваюць папяровую масу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напаўма́са, ‑ы, ж.
Спец. Маса валакна (з размяклай драўніны і іншай сыравіны), з якой шляхам далейшай перапрацоўкі атрымліваецца папяровая маса.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кена́ф, ‑у, м.
Паўднёвая аднагадовая травяністая расліна сямейства мальвавых, з валакна якой вырабляюць шпагат, канаты, мешкавіну. // Валакно гэтай расліны як сыравіна.
[Ад лац. cannabis — каноплі.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Камалёўка ’суконны андарак’ (гродз., Сцяшк. Сл.). Параўн. польск. (з зах. зямель) kamlówka ’адыходы валакна з ніжняй часткі канапель’, аструдск. і варм.-мазур. komie ’жменя або снапок ільну, ’адыходы валакна пасля першага часання пасмы льну ад кораня’. Да камель (гл.). Аднак там жа і на Мазоўшы існуе kamlować ’часаць воўну’, ’часаць адыходы валакна на спецыяльным грэбені’, якое звязана (у плане запазычання) і з ням. Кагпт ’грэбень’ > сілез. kamy ’ручныя шчоткі для часання воўны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Руча́йка ’верацяно з наматанымі на яго ніткамі’; ’жменя лёну (валакна)’ (ТСБМ), ручэ́йка ’пачынак, пража на адно верацяно’ (бялын., Нар. сл.; лаг., Гіл.), ’скрутак ачышчанага валакна’ (маладз., Янк. Мат.). Магчыма, з першаснага значэння ’жменя’, ’рука’ развіліся астатнія. Да рука (гл.), параўн. балг. ръко́йка ’жменя калоссяў, якую можна захапіць адной рукой’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кана́т, ‑а, М ‑наце, м.
Тоўстая моцная вяроўка з валакна або дроту. Сталёвы канат. Якарны канат. □ Вецер гудзеў, бы шалёны, нацягваючы струнамі канаты абедзвюх мачтаў. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Плу́танка ’дулька, пакулле — пыл і дробныя часткі валакна пры трапанні’ (ЛА, 4). Ад ’туманы ’блытаны’ < апутаць ’блытаць, камячыць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трэ́нне ‘кастрыца, цвёрдыя адходы пры апрацоўцы валакна’ (Сл. ПЗБ, Трух.). Узыходзіць да *ter‑ьn‑ьje < прасл. *terti > це́рці (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
корд, ‑у, М ‑дзе, м.
1. Моцныя кручаныя ніткі з баваўнянага або хімічнага валакна, якія скарыстоўваюцца для спецыяльных тэкстыльных вырабаў.
2. Сорт шарсцяной тканіны ў рубчык. Касцюм з корду.
[Фр. corde — вяроўка.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)