злі́цца, злію́ся, зліе́шся, зліе́цца; зліёмся, зліяце́ся, злію́цца і салью́ся, салье́шся, салье́цца; сальёмся, сальяце́ся, салью́цца; зліўся, зліла́ся, -ло́ся; зліся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Злучыцца ў адзін паток (пра вадкае, цякучае).
Ручаі зліліся ў рэчку.
2. перан. Аб’яднацца, растварыўшыся адно ў другім, саставіць адно цэлае.
Грукат гармат зліўся ў суцэльную кананаду.
К вясне партызанскія атрады зліліся.
Нашы намаганні зліліся.
|| незак. зліва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца
|| наз. зліццё, -я́, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ва́куум-апара́т
(ад вакуум + апарат)
1) апарат, праз які аўтаматычна падаецца вадкае паліва ў карбюратар;
2) апарат для выпарвання, прасушкі і фільтрацыі рэчываў пад ціскам, ніжэйшым за атмасферны.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
па́ліва, ‑а, н.
Гаручае рэчыва (дровы, нафта, вугаль і пад.), якое пры спальванні ўтварае цеплавую энергію. Цвёрдае паліва. Вадкае паліва. Газавае паліва. Ядзернае паліва. □ Хутка касавіца, усе нарыхтоўваюць паліва, каб да восені высахла. Брыль.
палі́ва, ‑ы, ж.
Шклопадобная маса, якой пакрываюць керамічныя вырабы. Гарлачык у Коціка ўжо быў. Невялікі, з вузенькім рыльцам, якое блішчала прыгожай палівай. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГЛА́ЎБЕР (Glauber) Іаган Рудольф
(1604, г. Карлштат, Германія — 10.3.1670),
нямецкі хімік і ўрач. З 1648 працаваў у Галандыі. Асн. працы па алхіміі і хім. тэхналогіі. Прыгатаваў шэраг солей, якія выкарыстоўваліся ў якасці лек. сродкаў, у прыватнасці сульфат натрыю (Na2SO4·10H2O; наз. яго імем — глаўберава соль). Атрымаў чыстыя азотную і серную к-ты, вадкае шкло.
Літ.:
Манолов К. Великие химики: Пер. с болг. Т. 1. 3 изд. М., 1986.
т. 5, с. 287
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БА́РЖА
(франц. barge),
пласкадоннае грузавое несамаходнае судна без аснасткі з невялікай асадкай. Перацягваецца буксірам. У залежнасці ад грузаў, якія перавозяцца, баржы падзяляюцца на сухагрузныя (для пяску, руды, кам. вугалю) і наліўныя (вадкае паліва, вада); ад раёна плавання — на марскія, рэйдавыя (прыбярэжныя) і рачныя. На Беларусі з’явілася ў канцы 19 ст. і паступова стала асн. тыпам рачнога грузавога транспарту (з часам драўляныя судны заменены металічнымі). Сучасныя баржы, якія выкарыстоўваюць на ўсіх буйных рэках рэспублікі, пераважна сухагрузныя; грузападымальнасць 100—700 т.
т. 2, с. 307
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
зацячы́, ‑цячэ; пр. зацёк, ‑цякла, ‑ло; зак.
1. Трапіць, валіцца куды‑н. (пра што‑н. вадкае, цякучае). Вада зацякла за каўнер.
2. Намокнуць, праняцца чым‑н. вадкім, цякучым. Сцяна зацякла. Столь зацякла. // Запомніцца, напіцца (кроўю). Рана зацякла кроўю.
3. Анямець ад парушэння кровазвароту (пра часткі цела). — Змірышся, — думаў бай, — зацякуць ад скураных рамянёў рукі і ногі, сама папросішся... Даніленка. // Апухнуць, ацячы. Вока зацякло. Вывіхнутая нага зацякла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лякарства, медыкамент, прэпарат / вадкае, з некалькіх рэчываў: мікстура / настой з лекавых раслін: зелле / вадкае ці мазь, знадворнае: націранне; лекі (мн., разм.); бальзам (перан.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
мы́ла, ‑а, н.
1. Рэчыва з тлушчу і шчолачы, якое лёгка распускаецца ў вадзе і ўжываецца для мыцця. Простае мыла. Туалетнае мыла. Клеевае мыла. □ Мокрыя яшчэ валасы пахлі дарагім мылам. Чорны.
2. перан. Белая пена ў коней ад поту. Коні нашы былі ў мыле, цяжка дыхалі. Якімовіч.
•••
Зялёнае мыла — вадкае мыла зеленавата-бурага колеру, якое выкарыстоўваецца як дэзінфіцыруючы сродак.
Зарабіць, як Заблоцкі на мыле гл. зарабіць.
Як мыла з’еўшы гл. з’еўшы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ла́зіць, ла́жу, ла́зіш, ла́зіць; незак.
1. Чапляючыся за што-н., узбірацца на што-н. або апускацца ўніз.
Л. па дрэвах.
2. Пранікаць куды-н. паўзком, сагнуўшыся.
Л. пад стол.
3. Уваходзіць у што-н. вадкае.
Л. у ваду.
4. Забірацца праз што-н. унутр.
Л. у хату праз вокны.
5. Прабірацца куды-н. скрытна, крадучыся.
Л. у чужы сад.
6. Забірацца рукой у што-н., шукаць, намацваць.
Л. у куфары.
7. перан. Хадзіць, снаваць дзе-н. (разм.).
Л. па загонах.
◊
Лазіць па кішэнях — займацца кішэнным крадзяжом.
|| наз. ла́зенне, -я, н. і ла́жанне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дадаваць, дабаўляць, прыбаўляць, набаўляць, падбаўляць, дакладаць, падкідаць, папаўняць / сыпкае: падсыпаць / вадкае: падліваць
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)