тэрытарыя́льны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да пэўнай зямельнай прасторы, да тэрыторыі, звязаны з ёй. Тэрытарыяльныя межы. Тэрытарыяльная цэласнасць. // Звязаны з дадзенай, пэўнай тэрыторыяй, мясцовы. Тэрытарыяльныя дыялекты. Тэрытарыяльная партыйная арганізацыя.
•••
Тэрытарыяльныя воды — частка мора ці акіяна, на якую распаўсюджваецца суверэнітэт прыбярэжнай дзяржавы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АКВА́ЛЬНЫ ЛАНДША́ФТ, аквакомплекс,
прыродная адзінка дзялення воднага асяроддзя (акіяна, возера, вадасховішча); участак, якому ўласцівы спецыфічныя асаблівасці характарыстык вады, газавага саставу, донных адкладаў і біёты. Аналагічны ландшафту геаграфічнаму на сушы.
т. 1, с. 187
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
акіяні́ды
(ад гр. Okeanis, -idos = імя дачкі Акіяна, міфалагічнага бога воднай стыхіі)
марскія німфы (паводле старажытнагрэчаскай міфалогіі).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ко́гія
(н.-лац. kogia)
млекакормячае падатрада зубастых кітоў, пашыранае ў цёплых і ўмерана цёплых водах Сусветнага акіяна.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
мінта́й
(в’етн. mintaj)
мелкаводная рыба сям. трасковых, якая водзіцца ў паўночнай частцы Ціхага акіяна; з’яўляецца аб’ектам промыслу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АТЛАНТЫ́ЗМ,
ідэалогія і палітыка цеснага супрацоўніцтва і саюзу краін Зах. Еўропы, ЗША і Канады (што прымыкаюць да Атлантычнага акіяна). Найб. поўнае адлюстраванне знайшла ў дзейнасці Арганізацыі паўночна-атлантычнага дагавору (НАТО).
т. 2, с. 71
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АБІСА́ЛЬ
(ад грэч. abyssos бяздонны),
абісальная зона, зона марскога дна, якая адпавядае ложу акіяна (3000—6000 м). Займае больш за 75% пл. дна акіяна. Характарызуецца адносна слабай рухомасцю вады, адсутнасцю сонечнага святла, пастаяннымі т-рай (блізкай да 0 °C ці ніжэй), салёнасцю (каля 35%), велізарным ціскам у 30—60 МПа (300—600 атм). Жывёльны свет збяднелы (жывёлы сляпыя ці з вял. вачыма, многія арганізмы свецяцца). Зона найб. акіянскіх глыбінь — ультраабісаль (6—11 тыс. м) прымеркавана да акіянскіх жалабоў уздоўж мацерыкоў ці астраўных дуг.
т. 1, с. 23
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
кліме́ніі
(н.-лац. clymenia = німфа, дачка Акіяна)
атрад вымерлых малюскаў класа галаваногіх; жылі ў познім дэвоне — раннім карбоне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
прывадні́цца, ‑ваднюся, ‑воднішся, ‑водніцца; зак.
Апусціцца на ваду, на паверхню вады (пра карабель, ракету і пад.). У 18 гадзін 54 мінуты маскоўскага часу 21 верасня 1968 года аўтаматычная станцыя ўвайшла ў атмасферу Зямлі.. і ў 19 гадзін 08 мінут прываднілася ў разліковым раёне ў акваторыі Індыйскага акіяна. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гео́ід
(ад геа- + -оід)
фігура, якую ўтварыла б паверхня Сусветнага акіяна, не парушаная прылівамі, цячэннямі, уяўна працягненая ўнутры мацерыкоў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)