Verbum

каляро́вы, -ая, -ае.

1. Які афарбаваны або мае які-н. колер ці колеры (акрамя чорнага і белага).

Каляровае шкло.

Каляровыя металы (усе металы, акрамя жалеза і яго сплаваў). К. фільм.

2. Пра людзей, якія належаць не да белай расы.

Каляровае насельніцтва.

|| наз. каляро́васць, -і, ж. (да 1 знач.).

ка́мерны, -ая, -ае.

1. гл. камера.

2. Пра музычны твор: які прызначаны для аднаго або некалькіх выканаўцаў абмежаванай колькасці інструментаў і выконваецца ў невялікай канцэртнай зале.

Камерная музыка.

3. Які выконвае такія творы.

К. аркестр.

К. спявак.

4. Прызначаны для вузкага кола слухачоў, гледачоў.

Камернае мастацтва.

К. голас.

ма́сла, -а, н.

1. Харчовы тлушч, атрыманы збіваннем смятанкі або смятаны.

Топленае м.

2. Тлустае рэчыва мінеральнага паходжання.

Змазачнае м.

◊

Масла масленае — пра таўталогію, паўтарэнне чаго-н.

Падліць масла ў агонь — абвастрыць якія-н. непрыязныя адносіны, пачуцці.

Як па масле — лёгка, без цяжкасцей.

|| прым. ма́слены, -ая, -ае.

Масленая пляма.

маўча́ць, -чу́, -чы́ш, -чы́ць; -чы́м, -чыце́, -ча́ць; -чы́; незак.

1. Нічога не гаварыць, не падаваць голасу.

Слухай і маўчы.

2. перан. Не парушаць цішыні, спакою.

Вёска маўчыць.

3. аб чым. Захоўваць што-н. у тайне, не расказваць пра што-н.

Аб гэтай справе лепш м.

|| наз. маўча́нне, -я, н.

напячы́, -пяку́, -пячэ́ш, -пячэ́; -пячо́м, -печаце́, -пяку́ць; напёк, -пякла́, -кло́; -пячы́; -пе́чаны; зак.

1. чаго. Спячы нейкую колькасць.

Н. пірагоў.

2. што. Моцна нагрэць, перагрэць на сонцы, печы і пад. (разм.).

Н. ногі на пяску.

3. каго-што. Апячы крапівой; наджаліць (пра насякомых; разм.).

|| незак. напяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

насе́дзець, -джу, -дзіш, -дзіць і насядзе́ць, -сяджу́, -сядзі́ш, -сядзі́ць; -сядзі́м, -седзіце́, -сядзя́ць; -се́джаны; зак., што.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра птушак: сагрэць яйкі цяплом свайго цела, выседжваючы птушанят.

2. Нажыць якую-н. хваробу ў выніку працяглага сядзення (разм.).

Н. гемарой.

|| незак. насе́джваць, -аю, -аеш, -ае.

зака́з, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Даручэнне або просьба зрабіць, выканаць што-н.

Па заказе (таксама перан.: па чыёй-н. просьбе, патрабаванні). Паліто на з.

Як на з. або як па заказе (пра тое, што адпавядае якому-н. патрабаванню, з’яўляецца ўзорным).

2. Заказаная рэч.

Разнесці гатовыя заказы.

зарва́ць, -рву́, -рве́ш, -рве́; -рвём, -рвяце́, -рву́ць; -рві́; -рва́ны; зак., што (разм.).

1. Тое, што і уварваць (у 1 знач.).

З. чужое.

2. Абарваць так, каб нельга было знайсці канца (пра нітку).

З. нітку ў матку.

◊

Каб табе зарвала (разм.) — каб ты анямеў.

|| незак. зарыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

дане́сці¹, -нясу́, -нясе́ш, -нясе́; зак.

1. каго-што. Несучы, даставіць да якога-н. месца.

Д. рэчы да вагона.

2. што. Зрабіць чутным (пра гукі, пах і пад.).

Вецер данёс смалісты пах дыму.

3. перан. Давесці да свядомасці, зрабіць зразумелым.

Д. думку да слухача.

|| незак. дано́сіць, -но́шу, -но́сіш, -но́сіць.

дане́сціся, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -нясецца; -нёсся, -нёслася; зак.

1. Зрабіцца чутным (пра гукі, пахі і пад.).

Да яго слыху данеслася стракатанне сарокі. 3 навакольных лугоў данёсся пах сена.

2. Распаўсюдзіцца, стаць вядомым.

Данеслася радасная вестка.

|| незак. дано́сіцца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -сіцца.