2.Спец. Захаванне ў вымаўленні ненаціскнога «о» пасля цвёрдых зычных; проціл. аканне. Оканне палескіх гаворак беларускай мовы. Паўночнарускае оканне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
амо́рфны, ‑ая, ‑ае.
1.Спец. Які не мае крышталічнай будовы. Аморфнае рэчыва. Аморфны стан.
2. Які не мае форм змянення. Аморфныя мовы.
3.перан. Бясформенны; расплывісты. Аморфны твор.
[Ад грэч. amorphos — бясформеннасць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
займе́ннік, ‑а, м.
Часціна мовы, да якой адносяцца словы, што ўказваюць на прадметы, якасці, колькасць і набываюць канкрэтныя значэнні ў залежнасці ад зместу гаворкі. Асабовыя займеннікі. Неазначальныя займеннікі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БАРТАШЭ́ВІЧ (Bartoszewicz) Альберт Іосіфавіч
(н. 2.8.1942, в. Раёўшчына Стаўбцоўскага р-на Мінскай вобл.),
польск. мовазнавец. Д-р (1972), праф. (1992). Скончыў Вроцлаўскі ун-т (1964). Працаваў у пед. ін-це ў г. Аполе, Пазнанскім і Варшаўскім ун-тах (1964—92), з 1987 дырэктар Варшаўскага філіяла Ін-та рус.мовы імя Пушкіна ў Маскве. З 1993 заг. кафедры ў Вышэйшай пед. школе ў г. Ольштын. Даследуе польск., бел. і рус.мовы, агульнае мовазнаўства. На аснове «Тлумачальнага слоўніка беларускай мовы» (т. 1—5, 1977—84) склаў першы ў бел. мовазнаўстве «Адваротны слоўнік сучаснай беларускай мовы» (т. 1—4, Варшава, 1988—89; з І.Камендацкай).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
übersétzbar
a які́ мо́жна перакла́сці, які́ паддае́цца перакла́ду (з адной мовы на другую)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Déutschunterricht
m -s выклада́нне няме́цкай мо́вы, навуча́нне няме́цкай мо́ве; заня́ткі па няме́цкай мо́ве
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
БУ́ЛАХАЎ Міхаіл Гапеевіч
(н. 22.7.1919, в. Маслакі Горацкага р-на Магілёўскай вобл.),
бел. мовазнавец. Засл. дз. нав. Беларусі (1971). Д-рфілал. н. (1966), праф. (1967). Скончыў Магілёўскі пед.ін-т (1940). У 1965—90 у БДУ, Мінскім пед. ін-це, адказны рэдактар час. «Веснік БДУ. Сер. 4. Філалогія. Журналістыка. Педагогіка. Псіхалогія». Даследуе праблемы сучаснай бел.мовы, гісторыю бел.мовы і яе ўзаемадзеянне з інш.слав. мовамі. Аўтар манаграфіі «Развіццё беларускай літаратурнай мовы ў XIX—XX стст. ва ўзаемаадносінах з іншымі славянскімі мовамі» (1958), «Прыметнік у беларускай мове» (трохтомнага даследавання 1964), «Гісторыя прыметнікаў беларускай мовы XIV—XVII стагоддзяў. Ч. 2. Сінтаксічны нарыс» (1971), «Гісторыя прыметнікаў беларускай мовы. Ч. 3. Лексікалагічны нарыс» (1973); кн. «Я.Ф.Карскі» (1981), біябібліягр. слоўніка «Усходнеславянскія мовазнаўцы» (т. 1—3, 1976—78) і энцыклапедычнага слоўніка «Слова аб палку Ігаравым» у літаратуры, мастацтве, навуцы» (1989).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
грама́тыка, -і, ДМ -тыцы, мн. -і, -тык, ж.
1. Лад¹ (у 5 знач.) мовы (словаўтварэнне, марфалогія і сінтаксіс), які разам з фанетыкай і лексікай утварае яе цэласную сістэму.
2. Навука аб гэтым ладзе.
Тэорыя граматыкі.
3. Кніга, якая апісвае гэты лад.
Акадэмічная г.
Вучэбная г.
|| прым.граматы́чны, -ая, -ае.
Граматычная катэгорыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кабіне́т, -а, ДМ -не́це, мн. -ы, -аў, м.
1. Пакой для работы, заняткаў.
К. дырэктара.
К. вучонага.
2. Памяшканне, абсталяванае для якіх-н. спецыяльных заняткаў.
К. роднай мовы і літаратуры.
Рэнтгенаўскі к.
3. У некаторых краінах: урад, які складаецца з міністраў.
Сфарміраваць новы к. міністраў.
|| прым.кабіне́тны, -ая, -ае.
К. стол.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
этымало́гія, -і, ж.
1. Раздзел мовазнаўства, які вывучае паходжанне і роднасныя сувязі слоў.
2. Паходжанне таго або іншага слова ці выразу.
○
Народная этымалогія (спец.) — памылковае пераасэнсаванне запазычанага слова шляхам устанаўлення сувязі з вядомым словам роднай мовы на аснове некаторых агульных прымет, без уліку рэальных фактаў паходжання.
|| прым.этымалагі́чны, -ая, -ае.
Э. слоўнік.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)