лейкацыто́з

(н.-лац. leucocytosis, ад гр. leukos = белы + kytos = клетка)

павелічэнне колькасці лейкацытаў у крыві.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

нітрафі́лы

(ад нітра- + -філ)

расліны, якія маюць патрэбу ў павышанай колькасці азоту (напр. крапіва, маліна).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

хандры́т​2

(ад гр. chondros = зерне)

метэарыт, які складаецца з вялікай колькасці круглых мінеральных утварэнняў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ВЫЖЫВА́ЛЬНАСЦЬ у біялогіі, 1) ступень захавання папуляцыі або віду ва ўмовах навакольнага асяроддзя ў гіст. аспекце.

2) Колькасць асобін, якія дажылі ў папуляцыі да пэўнага ўзросту. Вызначаецца ў працэнтах. Часта выжывальнасць вымяраюць адносінамі колькасці дарослых асобін, якія размнажаліся, да колькасці тых, што нарадзіліся ў кожным пакаленні. Кожны від мае сваю характэрную крывую выжывальнасці. Звычайна выжывальнасць адваротна прапарцыянальная плоднасці, але яна можа зведваць значныя ваганні пад уплывам прыродных (кліматычныя ўмовы, кормнасць угоддзяў, канкурэнцыя з інш. відамі і г.д.), а таксама генетычных і інш. фактараў. На працягу эвалюцыі выжывальнасць вырасла з сярэдняй у бактэрый 10​-7—10​-8 % да 10—30% у вышэйшых жывёл. Рост сярэдняй выжывальнасці ў ходзе эвалюцыі звязаны з удасканаленнем самарэгуляцыі і гамеастазу, павелічэннем колькасці назапашаных рэчываў у яйцы, пераходам да ўнутр. асемянення, жыванараджэннем, клопатам аб патомстве і інш.

т. 4, с. 307

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

дастатко́вы

1. (у патрэбнай колькасці) genügend, áusreichend; hínlänglich; hínreichend; zúlänglich; den Ánforderungen [Bedíngungen] genügend;

2. (матэрыяльна забяспечаны) wóhlhabend; begütert;

3. (абгрунтаваны, важкі) überzéugend; wíchtig; schwérwiegend

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

набе́гчы, -бягу́, -бяжы́ш, -бяжы́ць; -бяжы́м, -бежыце́, -бягу́ць; -бе́г, -гла; -бяжы́; зак.

1. на каго-што. Наскочыць з разбегу, з разгону.

Н. на прахожага.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Хутка насунуўшыся, пакрыць сабой нейкую прастору (пра хвалі, хмары і пад.).

Хвалі набеглі на бераг.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сабрацца ў адным месцы ў вялікай колькасці.

Набегла шмат народу.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Павялічыцца ў суме, колькасці.

Набеглі працэнты.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Раптам узнікнуць, з’явіцца (пра думкі, пачуцці і пад.).

Набеглі трывожныя думкі.

Слёзы набеглі.

◊

Набегчы на памяць (разм.) — успомніцца.

|| незак. набяга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ДЖО́ЎЛЬ,

адзінка энергіі, работы і колькасці цеплыні ў СІ. Абазначаецца Дж. Названа ў гонар Дж.Джоўля. 1 Дж = 1Н∙1м = 10​7 эрг = 0,2388 кал = 6,25∙10​18 эВ.

т. 6, с. 92

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

нарасці́, 1 і 2 ас. не ўжыв., -расце́; наро́с, -расла́, -сло́; зак.

1. Вырасці ў нейкай колькасці.

Нарасло хмызняку.

2. Вырасці на паверхні чаго-н.

На страсе нарасло моху.

3. Сабрацца, павялічыцца (аб працэнтах, грошах і пад.).

Нараслі працэнты за год.

|| незак. нараста́ць, -а́е; наз. нараста́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пара́дкавы, -ая, -ае.

1. Які паказвае месца ў якім-н. радзе і адказвае на пытанні: які, каторы па парадку.

П. нумар.

П. лік.

2. У граматыцы: парадкавы лічэбнік — слова, якое паказвае на парадак пры лічэнні і абазначае прымету як адносіны да колькасці, ліку (напр.: першы, дзясяты, соты, тысячны).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нае́сці, -е́м, -ясі́, -е́сць; -ядзі́м, -ясце́, -яду́ць; -е́ў, -е́ла; нае́ш; зак. (разм.).

1. чаго і без дап. З’есці ў нейкай колькасці, на якую-н. суму.

Н. ў рэстаране на вялікую суму.

2. перан., што і чаго. Атрымаць, нажыць у выніку сытнай яды.

Жывот н.

|| незак. наяда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)