тысячагало́сы, ‑ая, ‑ае.
Які складаецца з тысячы, мноства галасоў; які ўтвараецца тысячам, мноствам галасоў. Тысячагалосае «ура» перарвала яго прамову. Шамякін. / у вобразным ужыв. Белагрывыя хвалі з разгону кідаюцца на бераг, разбіваюцца аб камень, заліваюць яго сваімі салёнымі пырскамі, аглушаюць тысячагалосым гоманам і шумам. Бяганская.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
угры́зці, ‑зу, ‑зеш, ‑зе; ‑зём, ‑зяце; пр. угрыз, ‑ла; зак., каго-што (пераважна з адмоўем «не»).
Разм. З цяжкасцю адкусіць, разгрызці. Сухар такі цвёрды, што не ўгрызеш яго. □ Смешныя ў .. [Курта] выходзілі пячонікі: зверху вуголле, а ўсярэдзіне цвёрдыя, як камень, — ні ўкусіць, ні ўгрызці. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
галы́ш, -ша́ м.
1. разг. (голый человек) голы́ш;
2. разг., уст. (бедный человек) голы́ш;
3. (круглый гладкий камень) голы́ш;
4. (вид куклы) пупс
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Жарства ’буйны пясок з дробнымі каменьчыкамі’, лёзн. жаршня́ (Яшкін), жораст (Шат.) ’тс’. Рус. дыял. зах. жерства, укр. жорства, польск. żarstwa ’тс’. Фасмер (2, 50) параўноўвае з авест. zarstva‑ ’камень’, спасылаючыся на Петарсана, Afsl Ph, 34, 380. Трубачоў (Слав. языкозн., V, 172) згаджаецца з гэтым, рэканструюючы прасл. форму žьrstva. Барталамэ (1684) параўноўвае ст.-іран. žarstva‑ ’камень’ з марсійскім і сабінскім hernae ’скала’. У Покарнага (1, 443) прадстаўлен корань *g̑her‑ ’шкрабаць’: літ. žarstýti ’зграбаць’, грэч. χαράδρᾶ ’цясніна, бездань, шчыліна ў зямлі’; Покарны, 1, 446 — корань *g̑herzd(h)‑ ’калючыя зёрны, ячмень’: ст.-в.-ням. gersta ’ячмень’, грэч. κρῑ ’тс’, а таксама яшчэ некаторыя карані са спалучэннем гутуральнага і‑r, з якімі магчыма суаднесці разглядаемае слав. слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
базані́т
(гр. basanites, ад basanos = пробны камень)
горная парода чорнага колеру, якая мае базальтавы склад, апрача таго ўтрымлівае нефелін або лейцыт.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
імпо́ст
(фр. imposte, іт. imposta, ад лац. imponere = укладваць)
архіт. верхні камень слупа, сцяны, калоны, які з’яўляецца падпорай аркі або бэлькі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
карбу́нкул
(лац. carbunculus = вугольчык)
1) уст. каштоўны камень чырвонага колеру, чырвоны гранат;
2) гнойнае запаленне глыбокіх слаёў скуры і падскурнай клятчаткі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
рубі́н
(с.-лац. robinus, ад лац ruber = чырвоны)
мінерал класа вокіслаў і гідравокіслаў, які з’яўляецца разнавіднасцю карунду, каштоўны камень чырвонага колеру.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
селені́т
(гр. selenites = месячны камень)
мінерал класа сульфатаў, разнавіднасць гіпсу залаціста-жоўтага або белага колеру, што ідзе на мастацка-бытавыя вырабы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Булы́шка лугавое ўзвышша’ (Касп.). Параўн. рус. дыял. булы́га ’дзікі камень, валун; палка, дубіна; пустэча’. Краўчук, БЛ, 1975, 7, 67. Аснова бул‑ лічыцца роднаснай з рус. і інш. булава́, ням. Beule ’шышка’. Гл. Ільінскі, РФВ, 61, 240; Праабражэнскі, 1, 52–53; Фасмер, 1, 239. Гл. яшчэ Шанскі, 1, Б, 223.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)