АЎТААЛЕРГІ́Я

(ад аўта... + алергія),

павышаная адчувальнасць арганізма да ўласных бялкоў і клетак тканак, якія набылі ўласцівасці алергенаў (эндаалергенаў). Пры пэўных умовах аўтаалергічны працэс можа перарасці ў аўтаімунную хваробу. Да хвароб аўтаалергічнай этыялогіі належаць некаторыя віды гемалітычных анемій, міястэнія, рэўматоідны артрыт і інш.

т. 2, с. 108

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БЕЙТ

(араб.),

двухрадкоўе ў араба-, фарсі-, урду- і цюркамоўнай паэзіі; асн. адзінка строфікі аруза (сістэмы вершаскладання ў арабскай паэзіі). Дзеліцца на 2 паўвершы (місра) з аднолькавай колькасцю складоў і звычайна ўтварае закончаную думку. Можа выступаць у якасці самаст. твора з парнай рыфмай.

т. 2, с. 375

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

able

[ˈeɪbəl]

adj.

1) які́ можа, які́ ўме́е

- to be able

2) здо́льны, таленаві́ты; зда́тны

She is an able teacher — Яна́ зда́тная наста́ўніца

3) кваліфікава́ны, спра́ўны

an able seaman — спра́ўны мара́к

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

гато́вы, -ая, -ае; гато́ў, гато́ва.

1. да чаго і з інф. Які зрабіў усе неабходныя прыгатаванні.

Г. да ад’езду.

2. на што або з інф. Які схільны зрабіць што-н., з якім можа што-н. адбыцца.

Г. памагаць садзіць бульбу.

Бульба гатова зацвісці.

3. Канчаткова зроблены, годны для ўжывання, выкарыстання.

Абед г.

Гатовыя дэталі.

На ўсім гатовым (наз.).

4. толькі кар. ф., у знач. вык. Выражае канчатковы вынік якога-н. дзеяння або стану і ўжыв. ў знач.:

а) памёр, сканаў;

б) зусім п’яны (разм.).

Ужо гатоў!

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Жы́пска ’суп з мясам’ (Жд. 3). Прыкладам мясны характар супу не пацвярджаецца. Можа, з польск. дыял. (?) *grzybska zupa? Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Зёл ’туман, які напускаюць чараўнікі’, ’падман’ (Нас.). Можа, ад зелкі ’зелле, адурманьваючыя рэчывы’. Параўн. яшчэ рус. ярасл. зёл ’злы’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Кле́тачка ’соты, матачнік’ (Мат. Гом.), ’сетачка з дзіркамі ў вуллі, праз якія матка не можа пралезці’ (Сцяшк.). Гл. клетка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пры́мніца ’чатырохкантовая частка рамы ў варотах’ (ТС). Няясна. Магчыма, да пры́міца, пры́міна (гл.), што можа разглядацца як адаптаваны балтызм.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ты́льчыць ‘уціскаць, усаджваць’ (Бяльк.); сюды ж, магчыма, і ты́льчыць ‘прасці’ (Касп.). Няясна; фармальна можа быць звязана з тылькнуць, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ізнасі́цца ’знасіцца, падрацца ад ужывання (пра адзежу)’ (Бяльк.). Рус. износи́ться, ст.-рус. износитися. Параўн. знасіцца, і‑ можа быць пратэтычным.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)