АЎТААЛЕРГІ́ Я
(ад аўта... + алергія ),
павышаная адчувальнасць арганізма да ўласных бялкоў і клетак тканак, якія набылі ўласцівасці алергенаў (эндаалергенаў). Пры пэўных умовах аўтаалергічны працэс можа перарасці ў аўтаімунную хваробу . Да хвароб аўтаалергічнай этыялогіі належаць некаторыя віды гемалітычных анемій, міястэнія, рэўматоідны артрыт і інш.
т. 2, с. 108
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БЕЙТ
(араб. ),
двухрадкоўе ў араба-, фарсі-, урду- і цюркамоўнай паэзіі; асн. адзінка строфікі аруза (сістэмы вершаскладання ў арабскай паэзіі). Дзеліцца на 2 паўвершы (місра) з аднолькавай колькасцю складоў і звычайна ўтварае закончаную думку. Можа выступаць у якасці самаст. твора з парнай рыфмай.
т. 2, с. 375
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
able
[ˈeɪbəl]
adj.
1) які́ можа , які́ ўме́ е
•
- to be able
2) здо́ льны, таленаві́ ты; зда́ тны
She is an able teacher — Яна́ зда́ тная наста́ ўніца
3) кваліфікава́ ны, спра́ ўны
an able seaman — спра́ ўны мара́ к
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
гато́ вы , -ая, -ае; гато́ ў, гато́ ва.
1. да чаго і з інф. Які зрабіў усе неабходныя прыгатаванні.
Г. да ад’езду.
2. на што або з інф. Які схільны зрабіць што-н. , з якім можа што-н. адбыцца.
Г. памагаць садзіць бульбу.
Бульба гатова зацвісці.
3. Канчаткова зроблены, годны для ўжывання, выкарыстання.
Абед г.
Гатовыя дэталі.
На ўсім гатовым (наз. ).
4. толькі кар. ф. , у знач. вык. Выражае канчатковы вынік якога-н. дзеяння або стану і ўжыв. ў знач. :
а) памёр, сканаў;
б) зусім п’яны (разм. ).
Ужо гатоў!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Жы́ пска ’суп з мясам’ (Жд. 3). Прыкладам мясны характар супу не пацвярджаецца. Можа , з польск. дыял. (?) *grzybska zupa ? Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Зёл ’туман, які напускаюць чараўнікі’, ’падман’ (Нас. ). Можа , ад зелкі ’зелле, адурманьваючыя рэчывы’. Параўн. яшчэ рус. ярасл. зёл ’злы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кле́ тачка ’соты, матачнік’ (Мат. Гом. ), ’сетачка з дзіркамі ў вуллі, праз якія матка не можа пралезці’ (Сцяшк. ). Гл. клетка .
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пры́ мніца ’чатырохкантовая частка рамы ў варотах’ (ТС ). Няясна. Магчыма, да пры́ міца , пры́ міна (гл.), што можа разглядацца як адаптаваны балтызм.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ты́ льчыць ‘уціскаць, усаджваць’ (Бяльк. ); сюды ж, магчыма, і ты́ льчыць ‘прасці’ (Касп. ). Няясна; фармальна можа быць звязана з тылькнуць , гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ізнасі́ цца ’знасіцца, падрацца ад ужывання (пра адзежу)’ (Бяльк. ). Рус. износи́ ться , ст.-рус. износитися . Параўн. знасіцца , і‑ можа быць пратэтычным.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)