светлыня́, ‑і, ж.
Разм. Яркае асвятленне, пры якім усё добра відаць. Светлынёй золак далі ўсе расквеціў. Чарнушэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эметрапі́я, ‑і, ж.
Спец. Праламляльная здольнасць вока, пры якой чалавек добра бачыць і далёкія і блізкія прадметы.
[Ад грэч. émmetros — суразмерны і ōps — вока.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
«ГУ́ТАРКА ПА́НА З ХЛО́ПАМ»,
«Размова пана з хлопам» («Як маешся, Сцяпане...»), ананімны вершаваны твор бел. л-ры сярэдзіны 19 ст. антыпрыгонніцкага зместу. Упершыню апубл. М.Федароўскім у кн. «Люд беларускі» (т. 3, ч. 2, 1903). Відаць, «Гутарка...» з’явілася пасля скасавання паншчыны, бо селянін на пытанне пана, чаму яго жонка не прыходзіць у двор, дзе добра плацяць за работу, адказвае: «Ужо панскі хлеб дакучыў, як нас пан добра мучыў». Твор адрозніваецца ад традыц. бел. гутарак.
Публ.:
Беларуская літаратура XIX ст.: Хрэстаматыя. 2 выд. Мн., 1988.
т. 5, с. 549
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Латно ’выгадна, зручна, вельмі добра’ (докш., Янк. Мат.). Рэгіянальнае ўтварэнне ад прасл. кораня lat‑ (гл. ла́тацца). Не выключана магчымасць кантамінацыі ла́тва і лацно (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Не́балазя ’нядобра’ (віл., Сл. ПЗБ; дзярж., Нар. сл.), паўн.-рус. небо́лозе ’дрэнна, непрыемна’. Ад балазе́ ’добра’; сюды ж не́балазь ’смецце; блазнота’ (жлоб., Жыв. сл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трахны́ ‘добры, добра высушаны’ (Сцяшк. Сл.). Параўн. укр. дыял. тра́кти, тря́хти ‘прасыхаць’, паводле ЕСУМ (5, 666), няяснага паходжання. Звязана з літ. traišùs ‘высушаны, спарахнелы’?
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шука́ць несов. иска́ть; разы́скивать; (что-л. подходящее — ещё) поды́скивать; прии́скивать;
ш. згу́бленую рэч — иска́ть (разы́скивать) поте́рянную вещь;
ш. кватэ́ру — иска́ть (поды́скивать, прии́скивать) кварти́ру;
◊ шука́й ве́тру ў по́лі — ищи́, свищи́; ищи́ ве́тра в по́ле;
ш. лёгкага хле́ба — иска́ть лёгкого хле́ба;
ду́рняў ш. — дурако́в иска́ть;
ш. пятлі́ на шы́ю — лезть в пе́тлю, иска́ть пе́тлю на ше́ю;
це́раз хлеб ды хле́ба ш. — посл. от добра́ добра́ не и́щут;
шука́й до́лі ў чы́стым по́лі — посл. ищи́ до́ли в чи́стом по́ле;
ад дабра́ дабра́ не шука́юць — посл. от добра́ добра́ не и́щут
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
эўтана́зія
(гр. euthanasia, ад eu = добра + thanatos = смерць)
добраахвотная, узгодненая з урачом смерць невылечна хворага з дапамогай спецыяльных абязбольвальных сродкаў.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
aware [əˈweə] adj. : be aware ве́даць, усведамля́ць; разуме́ць;
He was well aware of the problem. Ён добра ўсведамляў праблему.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
behave [bɪˈheɪv] v. трыма́ць (паво́дзіць) сябе́;
behave like a hog паво́дзіць сябе́ па-сві́нску;
Behave yourself! Паводзь сябе добра!
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)