geschwéige

~ denn — не ка́жучы ўжо́ пра то́е, што…

ich hábe ihn überháupt nicht geséhen, ~ (denn) gespróchen — я ўво́гуле яго́ не ба́чыў, тым бо́льш не мог з ім размаўля́ць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Wíchse

f -, -n

1) ва́кса

2) разм. пабо́і

◊ es wird ~ sétzen — бу́дзе лупцо́ўка [наганя́й]

~ kríegen — атрыма́ць лупцо́ўку [наганя́й]

das ist álles díeselbe ~ — гэ́та ўсё то́е са́мае

3) паліту́ра для мэ́блі

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

нагля́дваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. Тое, што і нагледжваць. [Якаў:] — У лесе Цітка Сядуру сустрэў. Бегае, дзялянку наглядвае. Лобан.

2. Тое, што і назіраць (у 4 знач.). Камандзір сам потым паглядваў за хлопчыкам, сам даваў яму некаторыя даручэнні. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пагарэ́лы, ‑ая, ‑ае.

1. Які пагарэў, згарэў. Вот і разбураныя вуліцы, руіны пагарэлых дамоў. Лынькоў.

2. у знач. наз. пагарэ́лы, ‑ага, м. Тое, што і пагарэлец.

3. у знач. наз. пагарэ́лае, ‑ага, н. Тое, што згарэла ў выніку пажару.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

блыха́, ‑і, ДМ блысе; мн. блохі, блох; ж.

Маленькае паразітычнае бяскрылае насякомае; скочка.

•••

Вадзяная блыха — тое, што і дафнія.

Земляная блыха — тое, што і земляная блошка (гл. блошка).

З блыхі рабіць вала гл. рабіць.

Карміць блох гл. карміць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зво́ддалеку і зво́ддалек, прысл.

Разм.

1. Тое, што і зводдаль (у 1 знач.). Колышаў яшчэ зводдалеку заўважыў, што ў лагеры ідзе звычайнае жыццё. Мележ.

2. Тое, што і зводдаль (у 2 знач.). [Сымон] назіркам, як баючыся, рушыў за [дзяўчынай] зводдалеку. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шны́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.

Разм.

1. Тое, што і шнарыць. У наступны момант.. [немец] пачаў шнырыць па патайных кішэнях і пад падшэўкай свае адзежы. Чорны.

2. Тое, што і шныпарыць (у 2 знач.). Сярод дарослых усюды шнырылі малыя. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уваткну́ць, уваткну, уваткнеш, уваткне; уваткнём, уваткняце; пр. уваткнуў, ‑ткнула; зак., што.

Тое, што і уткнуць у (1, 2 знач.). Дома, у сенцах старое хаты,.. маці ўваткнула свой серп у шчыліну над вушаком. Брыль. [Грышка] пачаў .. [начлежнікам] падпяваць, уваткyуўшы твар у каўнер кажуха. Чарот.

•••

Уваткнуць свае тры грошы — тое, што і уткнуць свае тры грошы (гл. уткнуць).

Уваткнуць свой нос (язык) — тое, што і уткнуць свой нос (язык) (гл. уткнуць).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Сказы́лка ‘стрыжань птушынага пяра’ (зэльв., Сл. ПЗБ). Ні фармальная структура слова, ні матывы намінацыі няясныя. Фармальна ад ска́зіць (гл. сказа) з суф. ‑ыль + ‑к‑; ‑л‑ у суф. магло ацвярдзець па аналогіі з кабылка, бабылка і да т. п. Магчыма, ‘тое, што “псуе” абскубаную курыцу’ (г. зн. яе мяса).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Балдзі́ць ’казаць, расказваць’ (Бяльк.). Параўн. рус. балди́ть часта паўтараць тое ж самае’, ба́лда́ ’балбатлівая жанчына’, укр. балди́кати гаварыць’. Бясспрэчна, гукапераймальнага паходжання. Параўн. аснову бал — у дзеясловах гаварэння. У гукапераймальных словах развіццё можа ісці сваім шляхам (параўн. і захаванне ‑л‑ ва ўкр. слове; чыста фанетычная форма была б *баўдзі́ць, *бавди́кати).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)