Verbum

ка́псуль, ‑я, м.

1. Металічны каўпачок з выбуховым рэчывам, якое загараецца ад удару і запальвае зарад у баявых патронах, дыстанцыйных трубках і інш.

2. Алавяны каўпачок, які надзяваецца на галоўку закаркаванай бутэлькі з віном.

[Фр. capsule з лац.]

клаві́р, ‑а, м.

1. Агульная назва струнных клавішных музычных інструментаў (клавікордаў, клавесіна, фартэпіяна і інш.).

2. Пералажэнне якога‑н. ансамблевага, аркестравага або опернага твора для снавання ў суправаджэнні фартэпіяна або для выканання на фартэпіяна.

[Ням. Klavier.]

напі́льнік, ‑а, м.

Інструмент у выглядзе стальнога бруска з насечкай, які ўжываецца для загладжвання металічнай, драўлянай і інш. паверхні. Працаваць напільнікам. □ З вясёлым перазвонам ляскалі і стукалі малаткі і молаты, прарэзліва шоргалі напільнікі. Якімовіч.

праванса́ль, ‑ю, м.

1. Соус з яечных жаўткоў і алею з дабаўленнем воцату, гарчыцы і іншых вострых прыпраў.

2. у знач. нязм. прым. Прыгатаваны з дабаўленнем алею, марынаду і інш. вострых прыпраў. Капуста правансаль.

штурва́л, ‑а, м.

Рулявое кола, паваротам якога кіруюць суднам, самалётам і інш. машынамі. Ля штурвала ў рубцы застыў рулявы. Даніленка. Бывала, у полі.. [Паходня] садзіўся на нейкі час за рычагі трактара ці штурвал камбайна. Хадкевіч.

[Гал. stuurwiel.]

кантраба́нда, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

1. Тайны правоз або перанос цераз дзяржаўную граніцу тавараў, каштоўнасцей і інш., забароненых або абкладзеных пошлінай. Змагацца з кантрабандай.

2. зб. Тавар, каштоўнасці і інш., якія тайна правозяцца або пераносяцца праз дзяржаўную граніцу. Яны [чужыя людзі] хавалі тут кантрабанду. Колькі часу патрацілі, колькі страху набраліся! Колас. Якая яму была справа, падшывальцу Андрэю, што ён, Лупянок, вазіў кантрабанду... Лынькоў.

3. у знач. прысл. кантраба́ндай. Тайна, употай. Наносілі мы поўныя вышкі асенняга лісця, .. здабывалі кантрабандай канюшыны ўлетку, нажынаючы яе сярпом. Дубоўка.

[Іт. contrabando ад contra — супраць і bando — урадавы ўказ.]

згусці́ць, згушчу, згусціш, згусціць; зак., што.

Зрабіць густым або больш густым. Згусціць цеста. Згусціць пасевы.

•••

Згусціць атмасферу — стварыць напружанае становішча, абстаноўку.

Згусціць фарбы — празмерна перавялічыць што‑н., звычайна адмоўнае (у вусным апавяданні, адлюстраванні і інш.).

галада́нне, ‑я, н.

Стан паводле знач. дзеясл. галадаць; недаяданне з-за недахопу ежы, з мэтай лячэння і інш. Аб цяжкіх начлегах напевы Каціліся з краю да краю; Былі неўраджайны засевы, Было галаданне ў звычаі. Купала.

гіпнаты́зм, ‑у, м.

1. Сукупнасць з’яў (павышаная ўнушальнасць, самнамбулізм і інш.), якія ўзнікаюць пры гіпнозе.

2. Уст. Тое, што і гіпноз (у 1 знач.). Лячэнне гіпнатызмам.

3. перан. Здольнасць уздзейнічаць на каго‑н. Гіпнатызм музыкі.

бу́кавы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да буку. Букавы лес. Букавыя арэхі. // Зроблены з буку. Букавы стол.

2. у знач. наз. бу́кавыя, ‑вых. Назва сямейства раслін, да якога адносяцца дуб, бук, капітан і інш.