гарні́р, ‑у, м.
Прыправа з агародніны, круп і пад. да рыбных і мясных страў. Шніцэль з гарнірам.
[Ад фр. garnir — упрыгожваць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́рынуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Абл. Нечакана з’явіцца. Як з-пад зямлі, ..[капітан Гулявіцкі] вырынуў з глыбокай траншэі. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
се́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.
1. Прыстасаванне з перакрыжаваных нітак, дроту, вяровак і пад. рознага прызначэння.
Плесці сетку на рыбу.
Валейбольная с.
С. пчаляра.
2. Сумка для нашэння прадуктаў, дробных рэчаў і пад., сплеценая з нітак, вяровак, шнуркоў і пад.
Злажыць у сетку яблыкі.
3. адз.; чаго або якая. Сукупнасць размешчаных дзе-н. і звязаных адзінай сістэмай устаноў, прадпрыемстваў, дарог, ліній сувязі і пад.
С. дамоў адпачынку.
С. бальніц.
Гандлёвая с.
4. Разлінееная, звычайна ў клетку, паверхня.
Градусная с.
Геаграфічная с. (лініі, якія абазначаюць даўготы і шыроты).
5. Расклад, схема, шкала (спец.).
Тарыфная с.
|| памянш. се́тачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 і 2 знач.).
|| прым. се́тачны, -ая, -ае (да 1, 2 і 5 знач.) і се́ткавы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
механі́зм, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Унутраная частка машыны, прылады, апарата і пад., якая прыводзіць іх у дзеянне.
Гадзіннікавы м.
2. перан. Унутраная сістэма чаго-н., што вызначае парадак якога-н. віду дзеяння.
Дзяржаўны м.
Гаспадарчы м.
3. чаго. Сукупнасць працэсаў, з якіх складаецца якая-н. фізічная, хімічная, фізіялагічная і пад. з’ява.
М. хімічнай рэакцыі.
|| прым. механі́чны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
туале́т, -а і -у, М -ле́це, мн. -ы, -аў, м.
1. -у. Адзенне, убранне.
Багаты т.
Дарожны т.
2. -у. Прывядзенне ў парадак, належны стан свайго выгляду (умыванне, прычэсванне і пад.).
Займацца туалетам.
3. -а. Столік з люстэркам, за якім прычэсваюцца, апранаюцца і пад.
4. -а. Прыбіральня (у 2 знач.).
|| прым. туале́тны, -ая, -ае (да 2—4 знач.).
Туалетнае мыла.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ружжо́ н разм Büchse f -, -n, Flínte f -, -n (паляўнічае); Gewéhr n (e)s, -e (вінтоўка);
цэ́ліцца з ружжа́ mit dem Gewéhr zíelen;
стрэ́ліць з ружжа́ das Gewéhr ábfeuern;
◊ у ружжо́! (каманда) an die Gewéhre!;
мець пад ружжо́м únter Wáffen háben
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
замацава́ць, -цу́ю, -цу́еш, -цу́е; -цу́й; -цава́ны; зак.
1. што. Зрабіць нерухомым, устойлівым (прывязаўшы, прыбіўшы і пад.).
З. канат.
З. дэталь на станку.
2. перан., што. Зрабіць трывалым, устойлівым.
З. веды.
З. дасягненні.
3. што. Апрацаваць замацавальнікам (спец.).
З. фотаздымак.
4. каго-што за кім-чым. Забяспечыць чые-н. правы, уладу на каго-, што-н., устанавіць якія-н. абавязкі.
З. зямлю за сялянамі.
З. за групай кансультанта.
|| незак. замацо́ўваць, -аю, -аеш, -ае; наз. замацо́ўванне, -я, н.
|| наз. замацава́нне, -я, н.
|| прым. замацава́льны, -ая, -ае (да 3 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
эла́стык, ‑у, м.
1. Уст. Тое, што і рызіна.
2. Сінтэтычнае эластычнае валакно, з якога вырабляюць панчохі, шкарпэткі і пад., што маюць уласцівасць расцягвацца.
3. Эластычная тканіна з рызінавымі ніткамі, якая выкарыстоўваецца на паясы, падвязкі і пад.; выраб з такой тканіны.
[Грэч. elastós — пругкі, цягучы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фанагра́ма, ‑ы, ж.
Спец. Тэкст або гукі, запісаныя пры дапамозе фанографа на плёнцы, пласцінцы і пад.; плёнка, пласцінка і пад. з такім запісам.
[Ад грэч. phōnē — гук і gramma — запіс.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спуд 1, ‑у, М ‑дзе, м.
Спалох. Ад спуду, ўроку, ад зрушэння Мне памагаў часінай той Не мудрагелістых жэньшэняў, А беларускіх траў настой... Ляпёшкін. — Рыгор, сынок мой, з кім жа я застануся? — схамянулася як ад спуду Стэпа. Гартны. Ледзь закінеш толькі вуду — не зявай браток: на вадзе, нібы са спуду, дрогне паплавок. Вялюгін.
спуд 2, ‑у, М ‑дзе, м.
Толькі ў выразах: пад спудам — а) у схове, у патаемным месцы. Недзе ж пляснее ў скрынях пад спудам Хараство — ўзоры слуцкай зямлі. Калачынскі; б) перан. пад цяжарам, прыгнётам чаго‑н. Пад спудам царкоўнага засілля; з-пад спуду — а) з патаемнага месца; б) перан. з забыцця. З-пад спуду вырваўшыся, следам Выходзіць праўда на прастор. Аўрамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)