прашапта́цца, ‑шапчуся, ‑шэпчашся, ‑шэпчацца; зак.
Шаптацца некаторы час. Як помніла [Юля], усё жыццё вось гэтак прашапталася цётка Юстыня. Ніколі не відно было, каб радавалася яна ці смяялася, ці ў госці да каго хадзіла. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распу́снік, ‑а, м.
1. Той, хто вядзе распуснае жыццё. [Марфа:] — Нарабіў і ўцякаць? Распуснік! Загубіў маю дачушку! Загубі-іў! Савіцкі.
2. Разм. Свавольнік. Мінулай начы нейкі распуснік убіўся ў гародчык і палаташыў кветкі. Кірэйчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэаліза́цыя, ‑і, ж.
1. Ажыццяўленне, здзяйсненне, правядзенне ў жыццё чаго‑н. Рэалізацыя планаў. Рэалізацыя рашэнняў Пленума ЦК КПСС. Рэалізацыя задум.
2. Перавод каштоўных папер у грошы, продаж якой‑н. маёмасці, тавару. Рэалізацыя прадукцыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саветало́гія, ‑і, ж.
Рэакцыйны напрамак у сучаснай буржуазнай грамадскай навуцы, прапагандзе, ідэалогіі, які з тэндэнцыйных пазіцый вывучае і асвятляе жыццё СССР і іншых сацыялістычных краін, іх эканамічны і палітычны лад, гісторыю і культуру.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
біём
(англ. biome, ад гр. bios = жыццё)
сукупнасць раслінных і жывёльных арганізмаў, якія насяляюць пэўны экалагічны аднародны абшар, напр. еўразійскую тундру або канадскія лясы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
вітамі́ны
(ад лац. vita = жыццё + аміны)
1) арганічныя рэчывы, неабходныя для нармальнай жыццядзейнасці арганізма чалавека і жывёл;
2) медыцынскія прэпараты, якія змяшчаюць такія рэчывы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Жызнь ’жыццё’ (Сл. паўн.-зах.). Рус. жизнь, укр. уст. жизнь (Грынч.), балг. уст. жизн, жи́зън (Речник на редки, остарели и диалектни думи…), ст.-серб. жизнь (Данічыч) ’тс’. Ст.-слав. жизнь ’тс’. Ст.-рус. жизнь ’тс’. Ст.-бел. (Скарына) жизнь ’тс’. Ст.-рус. са ст.-слав., дзе ад жи‑ (гл. жыць) з суфіксам ‑знь (як болѣзнь). Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 292; Мейе, Études, 456; Вінаградаў, Лексикология и лексикография (Избр. труды), 1977, 15.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ма́йка 1 ’будан на барцы’ (паўн.-усх., КЭС). Паходзіць з лат. māja ’дом’. Запазычана плытагонамі Зах. Дзвіны.
Ма́йка 2 ’маёмасць’ (драг., З нар. сл.) утворана ад таго ж кораня, што і ўкр. майно ’маёмасць’ пры дапамозе суф. ‑к‑а (як жы́тка ’жыццё’).
Ма́йка 3 ’трыкатажная сарочка без рукавоў і каўняра’ (ТСБМ). Утварэнне з суф. ‑к‑a ад фр. maillot ’трыко акрабата, танцоўшчыка’ < фр. mailler ’рабіць петлі, вязаць’ (Цыганенка, 253). Запазычана з рус. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Налажы́ць, у выразе: налажы́ць галаво́ю ’панесці смерць, памерці’, параўн.: Баба варажыла, пакуль галавою налажыла (Янк. БП); И коникоў потрацишь, и сам голоўкой наложышь (Шн.), укр. наложи́ти голово́ю, душе́ю ’ахвяраваць жыццём, загубіць жыццё, душу; скласці галаву’, польск. nałożyć głową, zdrowiem, życiem ’заплаціць галавой, здароўем, жыццём’. Развіццё значэння дзеяслова налажы́ць ’накласці’, гл. лажы́ць, праз стадыю ’накласці плату, ахвяру на што-небудзь’, параўн. рус. налог ’падатак’, да ’заплаціць (галавою)’, параўн. тураўск. накла́сці (наложы́ць) голово́ю ’загінуць’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перайна́чыць сов.
1. измени́ть; переина́чить; видоизмени́ть;
п. жыццё — измени́ть жизнь;
п. свае́ меркава́нні — измени́ть (переина́чить) свои́ сужде́ния;
п. сказ — переина́чить (видоизмени́ть) предложе́ние;
2. искази́ть, изврати́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)