па́мятны, ‑ая, ‑ае.
1. Які добра захаваўся ў памяці, незабыўны. З адной памятай ліпеньскай ночы.. лес для мяне стаў усім — і домам, і школай, і месцам шматлікіх дзіцячых забаў і гульняў. Сачанка. Край мой! Ты памятны мне Ранкам сваім прамяністым. Броўка.
2. Які служыць для заметак, для даведак. [Уладзік:] — А як ты яго знойдзеш? — Па памятных кніжках Мінскай губерні. Колас.
3. Які служыць для напаміну аб кім‑, чым‑н., які зроблены як памяць аб чым‑н. Памятны медаль. Памятны вымпел.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ВЯЧЭ́РНЯЯ (ЗМЕ́ННАЯ) АГУЛЬНААДУКАЦЫ́ЙНАЯ ШКО́ЛА,
навучальная ўстанова для прац. моладзі і дарослых; састаўная частка сістэмы агульнай сярэдняй адукацыі Беларусі. Створаны ў 1943 для гар. маладзі, у 1944 — для сельскай. Да 1958 наз. школа рабочай моладзі і школа сельскай моладзі. Прымаюцца асобы ва ўзросце ад 15 гадоў. Як правіла, мае 10—12-ы класы — старэйшая ступень з 3-гадовым тэрмінам навучання (у дзённай школе 2-гадовы), аднак могуць стварацца і 9-я класы для асоб, якія заканчваюць базавую адукацыю. Асобныя вячэрнія класы адкрываюцца і пры дзённых агульнаадук. школах. Вячэрняя школа мае вочную, завочную і сесійную (для сельскай мясцовасці) формы навучання. На час экзаменаў даецца аплатны водпуск. У 1995/96 навуч. г. на Беларусі працавалі 82 вячэрнія агульнаадук. школы (20,9 тыс. навучэнцаў), у т. л. 1 для асоб з недахопамі слыху. Пры 127 дзённых школах створаны класы вячэрняга вочнага навучання; працавала група завочнага навучання (гл. таксама Вячэрняе навучанне).
Ю.І.Гладкоў.
т. 4, с. 406
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АРАНЖАРЭ́Я
(франц. orangerie),
зашклёнае памяшканне для вырошчвання зімоўкі паўд. раслін (цытрусавых, кветкавых, вечназялёных, пладова-ягадных і інш.). Аранжарэі добра асвятляюцца, маюць неабходны рэжым тэмпературы, вільготнасці і ўмовы для догляду раслін. Бываюць 1- і 2-схільныя, блочныя, ангарныя.
т. 1, с. 453
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АНАХРАНІ́ЗМ
(ад ана... + грэч. chronos час),
1) парушэнне храналагічнай дакладнасці, якое прыводзіць да неапраўданага ўнясення ў апісанне якой-н. эпохі рыс, характэрных для інш. часу.
2) З’явы, погляды, думкі, устарэлыя для пэўнай эпохі.
3) Перажытак мінулага.
т. 1, с. 341
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГАТАВА́ЛЬНЯ,
набор інструментаў для чарцёжна-графічных работ у спец. футляры. Асн. інструменты набору: цыркуль, вымяральны і прапарцыянальны цыркулі, рэйсфедэр, чарцёжны і разметачны кронцыркулі, транспарцір і інш. Гатавальні бываюць універсальныя, школьныя, партатыўныя, для канструктарскіх і капіравальных работ.
т. 5, с. 87
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
панто́граф, ‑а, м.
Спец.
1. Прылада для капіравання чарцяжоў, планаў і пад. у другім, звычайна больш дробным маштабе.
2. Рухомы токапрыёмнік на даху электравоза або маторнага вагона для зняцця току з кантактнага проваду.
[Ад грэч. pan (pantos) — усё і gráphō — пішу.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паро́блены, ‑ая, ‑ае.
1. Зроблены — пра ўсё, многае. Там на паляне быў пабудаваны барак для работнікаў фермы, пароблены кашары для жывёлы. Сабаленка.
2. Разм. Запэцканы, замазаны — пра ўсё, многае. Паробленыя ў гразь рукі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плаўба́за, ‑ы, ж.
Марское судна, прызначанае для прыёму і перапрацоўкі рыбы і інш. прадуктаў марскога промыслу, а таксама для забеспячэння і абслугоўвання прамысловых суднаў; дапаможнае судна, якое забяспечвае базіраванне злучэнняў караблёў; плавучая база.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пашыра́льнік, ‑а, м.
1. Той, хто пашырае што‑н. Пашыральнік ведаў.
2. Спец. Прыстасаванне для пашырэння, расшырэння чаго‑н. Для павышэння праходнасці трактараў па балотных глебах Інстытутам механізацыі распрацаваны пашыральнікі гусеніц трактараў. «Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераса́дачны, ‑ая, ‑ае.
1. Які служыць для перасадкі раслін. Перасадачная машына. // Прызначаны для перасаджвання, які можна, патрэбна перасаджваць (пра расліны).
2. Які мае адносіны да перасадкі (у 2 знач.). Перасадачная станцыя. Перасадачны білет.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)