адсе́яць, -се́ю, -се́еш, -се́е; -се́й; -се́яны; зак.
1. што. Прасейваннем адцзяліць.
А. асцюкі ад мукі.
2. перан., каго-што. Выключыць, звольніць.
А. двоечнікаў з універсітэта.
3. што. Перасеяць участак, дзе вымакла або не ўзышла збажына.
Адсеялі азіміну ярыной.
|| незак. адсява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і адсе́йваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. адсява́нне, -я, н., адсе́йванне, -я, н. і адсе́ў, -се́ву, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
абудзі́ць, абуджу́, абу́дзіш, абу́дзіць; абу́джаны; зак.
1. каго-што. Перапыніць чый-н. сон; прымусіць ачнуцца.
Шум абудзіў жанчыну.
2. перан., што. Парушыць спакой, напоўніць гукамі, галасамі, вярнуць да жыцця, дзейнасці, вывесці са стану спакою.
Гоман абудзіў вуліцу.
3. перан., што. Выклікаць якія-н. пачуцці, уласцівасці, якасці.
А. фантазію дзяцей.
|| незак. абуджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. абуджэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
кружы́ць, кружу́, кру́жыш, кру́жыць; кру́жаны; незак.
1. каго-што. Застаўляць рухацца па крузе.
К. у танцы каго-н.
2. Тое, што і кружыцца (у 2 знач.).
Бусел кружыў над старой ліпай.
3. Блукаць, хадзіць, збіўшыся з дарогі.
Тры гадзіны кружыла па сасонніку.
4. Тое, што і кружыцца (у 3 знач.).
На вуліцы кружыла мяцеліца.
|| наз. кружэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
паку́ль.
1. прысл. На працягу некаторага часу.
Пастой п. тут.
П. нічога не вядома.
2. злуч. На працягу таго часу як.
П. дзяўчына вучыцца, трэба ёй дапамагаць.
3. злуч. Да той пары як.
Не пайду, п. не скончу работы.
◊
Пакуль што (разм.) — пакуль (у 1 знач.), незалежна ад таго, што можа здарыцца потым.
Пакуль што мы тут усім задаволены.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
панаганя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; зак.
1. каго-чаго. Нагнаць, сабраць у адным месцы многа каго-, чаго-н.
П. жывёлы на бойню.
П. лодак у бухту.
2. што. Нацерці (пра мазалі).
П. мазалі на руках.
3. што. Набіваючы, насадзіць на што-н. усё, многае.
П. абручы на бочку.
4. чаго. Увагнаць многа чаго-н. куды-н.
П. цвікоў у сцяну.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
панаціра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.
1. каго-што. Нацерці, намазаць чым-н. усё, многае.
П. рукі шкіпінарам.
2. што. Начысціць да глянцу усё, многае.
П. паркет.
3. што. Пашкодзіць трэннем усё, многае; нацерці на чым-н. многа чаго-н.
П. ногі.
П. мазалі на руках.
4. чаго. Нарыхтаваць трэннем вялікую колькасць чаго-н.
П. канапель.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
паро́ць², пару́, по́раш, по́ра; пары́; незак., што.
1. Разразаць, раз’ядноўваць па швах (сшытае).
П. стары халат.
2. У выразах: пароць глупства (разм.) — рабіць або гаварыць абы-што; пароць гарачку (разм., неадабр.) — рабіць што-н. неабдумана, паспешліва.
|| зак. распаро́ць, -пару́, -по́раш, -по́ра; -пары́; -по́раты (да 1 знач.).
|| наз. по́рка, -і, ДМ -рцы, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
патра́піць, -плю, -піш, -піць; зак. (разм.).
1. у каго-што, на што. Папасці, пацэліць.
Не п. рукой у рукаў.
2. Апынуцца дзе-н., трапіць куды-н.
Як ты сёння патрапіла аж у горад?
3. каму. Дагадзіць.
Яму цяжка п.
4. з інф. Змагчы, здолець зрабіць што-н.
Я не патрапіў дакладна адказаць ім.
|| незак. патрапля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
перава́жыць, -жу, -жыш, -жыць; -жаны; зак.
1. каго-што. Узважыць яшчэ раз.
П. груз перад здачай.
2. каго-што. Узважыць усё, многае або ўсіх, многіх.
П. усе мяшкі з мукой.
3. каго-што. Перасягнуць у вазе, перацягнуць.
Адна шаля вагаў пераважыла другую.
4. перан. Аказацца больш значным, важкім, перасіліць.
Дапытлівасць пераважыла страх.
|| незак. перава́жваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
перайгра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.
1. што. Сыграць паўторна.
П. партыю.
2. перан., што. Вырашыць па-іншаму, зрабіць інакш, змяніць (разм.).
Яны ўдвух перайгралі тую справу.
3. што. Сыграць усё, многае.
П. усе п’есы.
4. без дап. Сыграць ролю ненатуральна, перабіраючы меру (разм.).
У гэтай сцэне артыст яўна перайграў.
|| незак. пераі́грываць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. пераі́грыванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)