ГРЫГО́РЫЙ XIII
(Gregorius; свецкае Уга Банкампаньі; Ugo Boncompagni; 1.1.1502, г. Балоння, Італія — 10.4.1585),
рымскі папа з 1572. Натхніцель контррэфармацыі ў еўрап. дзяржавах. Падтрымліваў франц. католікаў у іх барацьбе з гугенотамі, садзейнічаў узмацненню езуітаў. Імкнуўся пашырыць каталіцызм у Расіі, Японіі, Кітаі. Грыгорый XIII правёў рэформу календара (1582), ад яго імя назва стылю — грыгарыянскі.
т. 5, с. 477
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
КУРТА́Ж
(франц. courtage),
узнагароджанне брокеру за пасрэдніцтва пры ажыццяўленні біржавай здзелкі. Падлічваецца звычайна ў праміле да сумы заключанай здзелкі і выплачваецца маклеру прадаўцом і пакупніком. Стаўкі К. залежаць ад катэгорыі каштоўных папер і тавараў, аб’ёму біржавых здзелак. Памеры К. вызначаюцца статутам біржы або па ўзгадненні паміж удзельнікам біржавай здзелкі і брокерам.
У.Р.Залатагораў.
т. 9, с. 53
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ЛАПЕРУ́ЗА ПРАЛІ́Ў Паміж а-вамі Сахалін (Расія) і Хакайда (Японія). Злучае Ахоцкае і Японскае моры. Даўж. 94 км, найменшая шыр. 43 км, глыб. 27—118 м. Моцныя прыліўна-адліўныя цячэнні. Зімой укрыты лёдам. Марскі шлях паміж г. Уладзівасток, партамі Ахоцкага і Берынгава м. і Ціхім ак. Порт — Ваканай (Японія). Названы імем франц. мараплаўца Ж.Ф.Лаперуза.
т. 9, с. 132
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Абсу́рд (БРС). Слова запазычана праз рускую мову ў XX ст. (Крукоўскі, Уплыў, 76). У рускай з франц. absurde (другая палавіна XIX ст.). Гл. Вінаградаў, Очерки, 392.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ако́рд (БРС). Новае запазычанне з рускай мовы (Крукоўскі, Уплыў, 84). Рус. аккорд, магчыма, з франц. accord (XVIII ст.) (Фасмер, 1, 66. Параўн. Шанскі, 1, А, 61).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Акраба́т (БРС). Новае запазычанне з рускай мовы (гл. Крукоўскі, Уплыў, 80), дзе з французскай (XVIII ст.). Франц. acrobate < ст.-грэч. ἀκροβάτης ’канатаходзец’. Шанскі, 1, А, 65.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Брыга́да. Рус. брига́да, укр. брига́да. З польск. brygada (або ням. Brigade) < франц. brigade < італ. brigata ’тс’. Праабражэнскі, 1, 45; Фасмер, 1, 213; Шанскі, 1, Б, 196.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бізо́н. Рус. бизо́н, укр. бізо́н. Запазычанне з франц. bison (< с.-лац. bison < грэч. βίσων або ст.-в.-ням. wisent). Фасмер, 1, 165; Шанскі, 1, Б, 117.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Біле́т. Рус. биле́т, укр. біле́т. Запазычанне з франц. billet (магчыма, праз польск. bilet або ням. Billett). Праабражэнскі, 1, 25; Фасмер, 1, 165; Шанскі, 1, Б, 118.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Драмату́рг ’драматург’ (БРС). Рус. драмату́рг, укр. драмату́рг. Запазычанне (праз рус.?) з франц. dramaturge (а гэта з грэч. мовы). Гл. Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 184–185.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)