Прыск ’іскра’, приски, пырски ’пырскі’ (Яруш.), пры́скі ’пырскі; кроплі вады, дажджу’; ’іскры’ (Бяльк.). Нулявы дэрыват ад пы́рскаць, пры́скаць. Гл. яшчэ пырскі, прысак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ВОДАЗАБЕСПЯЧЭ́ННЕ,
сукупнасць мерапрыемстваў па забеспячэнні вадой нас. пунктаў, прам-сці, транспарту і інш. праз сістэму гідратэхнічных збудаванняў. Для водазабеспячэння выкарыстоўваюць паверхневыя воды і прэсныя падземныя воды. Падзяляецца на камунальнае і вытворчае. Найб. спажыўцы вады — прадпрыемствы металург., хім., нафтаперапр. і цэлюлозна-папяровай прам-сці, ЦЭЦ (падача вады на арашэнне адносіцца да воднай гаспадаркі, на ГЭС — да гідраэнергетыкі). Сістэма водазабеспячэння ўключае ачышчальныя (гл. Водаачыстка) і водазаборныя збудаванні, помпавыя станцыі, вадаводы, водаправодную сетку і інш., бывае гасп.-пітнога, вытв., проціпажарнага і аб’яднанага прызначэння. Сучасныя сістэмы цэнтралізаваныя: кожная забяспечвае вадой вял. групу спажыўцоў. Якасць вады для водазабеспячэння кантралюе сан. нагляд праз санэпідэмстанцыі. Для захавання неабходнай якасці пітной вады ствараюцца водаахоўныя зоны, зберагаюцца водаахоўныя лясы, ажыццяўляюцца інш. мерапрыемствы па ахове прыроды. Гл. таксама Водакарыстанне, Водаспажыванне.
А.А.Макарэвіч.
т. 4, с. 248
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
плёскат, ‑у, ДМ ‑каце, м.
Шум, які ўтвараецца ад падзення вады (вадкасці) або ад удару чым‑н. па паверхні вады (вадкасці); пляск. Вясна. Вечары над Сожам, ціхі плёскат хваль, крыкі дзікіх качак у густых чаротах... Дуброўскі. Яшчэ начамі рэчку ў зорах Будзілі плёскатам самы, — Калі стары вандроўнік-жораў Пачуў пагрозны дых зімы. Кірэенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плюсь, выкл.
Разм.
1. Абазначае гук пры ўдары аб паверхню вады, пры пацалунку і інш.
2. у знач. вык. Адпавядае дзеясловам: плюскаць, плюснуць, плюснуцца. Нап’ецца гарэлкі, як вады гусь, А пасля сядзіць і вачыма плюсь. «Полымя». У доме згледзеўшы Мальвіну, Валенты пан і пан Самусь У ручку ёй галантна — плюсь І распыталі пра навіны. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гідрамо́дуль
(ад гідра- + модуль)
1) паказчык расходу вады на адзінку плошчы за пэўны прамежак часу;
2) шчыт з выразам пэўнай формы для вымярэння сярэдніх расходаў вады ракі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
аплы́ваты, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які аплыў ад дзеяння вады, вільгаці. Аплыватыя стрэхі. // З чым‑н. аплыўшым. Аплыватыя хаты (хаты з аплыўшымі стрэхамі).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абсушы́ць, ‑сушу, ‑сушыш, ‑сушыць; зак., каго-што.
Зрабіць сухім; высушыць. Абсушыць мокрую вопратку. □ [Манг] выратаваў.. [дзяўчыну] з вады, перанёс сюды, абагрэў і абсушыў. Маўр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
клеката́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле дзеясл. клекатаць (у 1, 2 і 3 знач.), а таксама гукі гэтага дзеяння. Клекатанне буслоў. Клекатанне вады.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
літр, ‑а, м.
1. Адзінка вымярэння аб’ёму і ёмістасці, роўная 1000 кубічных сантыметраў. Літр вады. Літр малака.
2. Разм. Пасудзіна такой ёмістасці.
[Фр. litre.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лія́ла, ‑а, н.
Спец.
1. Форма для адліўкі металу; зложніца.
2. Канал уздоўж борта судна ў ніжняй частцы трума для сцякання вады.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)