агра́фія
(ад гр. а- = не + grapho = пішу)
мед. страта здольнасці пісаць у сувязі з паражэннем пэўных аддзелаў галаўнога мозгу (параўн. алексія).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
тэлета́йп
(англ. teletype, ад гр. tele = далёка + англ. type = адбітак)
літарадрукавальны апарат для прыёму і перадачы тэкстаў па тэлеграфных каналах сувязі.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
stosunek, ~ku
stosun|ek
м.
1. адносіны; стаўленне;
2. ~ki мн. адносіны; сувязі; знаёмствы; зносіны; стасункі;
~ki dyplomatyczne — дыпламатычныя адносіны (стасункі);
zerwać ~ki — парваць адносіны;
utrzymywać ~ki — падтрымліваць адносіны;
~ki handlowe — гандлёвыя сувязі;
3. адносіна; прапорцыя;
~ek geometryczny — геаметрычная прапорцыя;
w ~ku 3 do 2 — у прапорцыі 3 да 2
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
абню́хацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
1. Абнюхаць адзін аднаго (пра жывёл). Калі [Андрэй] запрог.. [кабылу] у плуг разам з Гнядым, то яны спачатку абнюхаліся, потым пагрызліся, але хутка памірыліся. Чарнышэвіч. // перан. Разм. груб. Пазнаёміцца, завесці сувязі. [Хоміч:] — Я гэтаму хлюсту, Зыгмусю, буду зубы загаворваць, а ты ідзі бяры.. [Чэсю] танцаваць. Раз, другі, пакуль троху абнюхаецеся, а тады — з вачэй. Брыль.
2. Разм. Абнюхаць вакол сябе, прынюхацца. Воўк выйшаў на дарогу, абнюхаўся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
інкарпара́цыя, ‑і, ж.
1. Кніжн. Далучэнне, уключэнне ў свой склад чаго‑н. Інкарпарацыя новых абласцей.
2. У юрыспрудэнцыі — сістэматызацыя выдадзеных у розны час законаў у алфавітным, храналагічным парадку ці па асобных галінах права без унясення змен у іх змест. Інкарпарацыя дзеючых законаў БССР.
3. У лінгвістыцы — спосаб сінтаксічнай сувязі паміж словамі, пры якім галоўны член словазлучэння зліваецца з залежнымі членамі ў фанетыка-марфалагічны комплекс, аналагічны слову.
[Лац. incorporatio.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
флюс 1, ‑у, м.
Спец. Нарыў пад надкосніцай, выкліканы хворым зубам, у сувязі з чым падпухае шчака.
[Ням. Fluß.]
флюс 2, ‑у, м.
Спец.
1. Рэчыва, якое дабаўляецца да руды пры плаўцы для аддзялення шлаку і шкодных прымесей ад металу.
2. Рэчыва, якое скарыстоўваецца пры луджэнні, зварцы для ачысткі паверхні металу ад вокіслаў.
3. Рэчыва, якім запаўняюць поры гліняных і фарфоравых вырабаў пры абпальванні для надання ім моцнасці.
[Ням. Fluß.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Мэша ’нячысцік, пачвара’, ’неахайна адзетая жанчына’ (кір., Нар. сл.), слуц. ’непаваротлівая, павольная ў працы жанчына’ (Нар. словатв.). Да мета (гл.). Не выключана магчымасць генетычнай сувязі з польск. meszka, mech, marucha ’мядзведзь’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Турма́чыць ‘задурваць’ (Юрч. СНС). Не зусім ясна. Бліжэйшую крыніцу паходжання дзеяслова можна бачыць у рус. курск. турма́к — пра бесталковага чалавека (фіксацыя 1852 г., СРНГ), далейшыя сувязі не вызначаны. Параўн. турман 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жыўку́н ’верабей’ (Ніканч.). Укр. палес. живку́н, дживку́н, живку́н. Відаць, з суфіксам ‑ун ад гукапераймальнага дзеяслова *жыўкаць ’цыркаць’. Укр. жевжик ’свавольнік’ і ’верабей’ указвае і на магчымасць сувязі з коранем жыв‑ы (гл.)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сістэматыза́цыя
(фр. systematisation, ад гр. systema = злучэнне, складзенае з частак)
размяшчэнне чаго-н. у вызначаным парадку і сувязі частак, прывядзенне ў сістэму.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)