крышталяхі́мія

(ад крышталь + хімія)

навука аб прасторавым размяшчэнні малекул, атамаў, іонаў у крышталях і залежнасці фізіка-хімічных уласцівасцей крыштальных рэчываў ад іх структуры.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ГЕАЛО́ГІЯ МАРСКА́Я,

навука аб складзе, будове і геал. гісторыі часткі Зямлі, пакрытай водамі Сусв. акіяна. Даследуе працэсы і паслядоўнасць утварэння асадкаў і парод, якія складаюць паверхню і нетры марскога і акіянскага дна, а таксама прымеркаваныя да іх карысныя выкапні. Выкарыстоўвае даследаванні і інструментальныя вымярэнні з дапамогай геафіз. апаратуры, падводнага свідравання і вадалазных работ са спец. абсталяваных суднаў, буравых платформаў і інш., таксама метады даследаванняў і вымярэнняў, якія прымяняюцца на сушы.

т. 5, с. 119

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГРЫМА́ЛЬДЗІ

(Grimaldi) Франчэска Марыя (2.4.1618, г. Балоння, Італія — 28.12.1663),

італьянскі фізік і астраном. У 1647 атрымаў ступень д-ра і выкладаў філасофію і матэматыку ў Балонскай езуіцкай калегіі. Адкрыў дыфракцыю святла. Сумесна з Дж.Б.Рычолі склаў карту Месяца і ўвёў назвы месяцавых утварэнняў. Асн. вынікі яго навук. даследаванняў апублікаваны ў яго творы «Фізічная навука аб святле, колерах і вясёлцы» (1665).

Літ.:

Льоцци М. История физики: Пер. с итал. М., 1970.

т. 5, с. 481

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

фізіяло́гія, ‑і, ж.

1. Навука аб жыццёвых функцыях і дзейнасці жывога арганізма і яго частак. Параўнальная фізіялогія. // Спецыяльны прадмет, які вывучае гэту навуку. Лекцыі па фізіялогіі.

2. Сукупнасць жыццёвых працэсаў, якія адбываюцца ў жывым арганізме ці яго органах. Фізіялогія раслін. Фізіялогія жывёлы. Фізіялогія цэнтральнай нервовай сістэмы. // Характар, асаблівасці якіх‑н. жыццядзейных функцый. Фізіялогія дыхання. Фізіялогія кровазвароту. // перан. Грубая пачуццёвасць.

•••

Фізіялогія гукаў мовы — раздзел фанетыкі, які вывучае будову моўнага апарата і яго дзейнасць у працэсе маўлення.

[Грэч. phisis — прырода і logos вучэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

acoustics

[əˈku:stɪks]

n., pl.

1) аку́стыка, акусты́чнасьць f.

The acoustics were so good that people in the last row could hear the speaker well — Аку́стыка была́ така́я до́брая, што лю́дзі ў апо́шнім ра́дзе маглі́ до́бра чуць прамо́ўцу

2) аку́стыка f. (наву́ка пра гу́кі)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Discentem comitantur opes, comitantur honores

Таго, хто вучыцца, суправаджаюць багацце і пашана.

Того, кто учится, сопровождают богатство и почёт.

бел. Лепей вучоны, ж залачоны. Не кручан ‒ не рамень, не вучан ‒ не чалавек. Навука даражэй за золата.

рус. Верёвка крепка повивкой, а человек знанием. Знание ‒ сила. Счастье тот добывает, кто ума ученьем набирает. Наука верней золотой поруки. Кто грамоте горазд, тому не пропасть. Не учась грамоте, в попы не ставят. Красна птица перьем, а человек ученьем. Ученье в счастье украшает, а при несчастье утешает. Чем больше науки, тем ловчее руки.

фр. Mémoire et usage rendent l’homme plus sage (Знание и опыт умудряют человека).

англ. Knowledge makes one laugh, but wealth makes one dance (Ст знаний мы смеёмся, от богатства пляшем). Knowledge is power (Знание ‒ сила).

нем. Wer das ABC recht kann, hat die schwerste Arbeit getan (Кто знает хорошо азбуку, сделал труднейшую работу).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

гісто́рыя, -і, ж.

1. Рэчаіснасць у яе развіцці і руху.

Законы гісторыі.

2. Навука аб развіцці чалавечага грамадства.

Г.

Старажытнага свету.

Г.

Сярэдніх вякоў.

3. Ход развіцця, руху чаго-н.

Г. раслін.

Г. знешняга гандлю.

Г. хваробы.

4. Сукупнасць фактаў і падзей, што адносяцца да мінулага жыцця; мінулае, якое захавалася ў памяці людзей.

Народныя вясельныя абрады ўжо сталі гісторыяй.

5. мн. -і, -рый. Расказ, апавяданне пра што-н.

Дзеці любяць слухаць займальныя гісторыі.

6. мн. -і, -рый. Здарэнне, выпадак, пераважна непрыемныя.

Трапіць у сумную гісторыю.

Вось дык г.!

|| прым. гістары́чны, -ая, -ае (да 1—4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кіне́сіка

(ад гр. kinesis = рух)

сукупнасць рухаў цела (жэстаў, мімікі), якія выкарыстоўваюцца ў працэсе чалавечых зносін, а таксама навука, якая вывучае гэтыя сродкі зносін.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

метэарало́гія

(ад гр. meteora = атмасферныя з’явы + -логія)

навука аб складзе і будове зямной атмасферы і аб працэсах і фізічных з’явах, якія адбываюцца ў ёй.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

энерге́тыка

(гр. energetikos = які датычыць энергіі)

1) навука, якая вывучае працэсы вытворчасці, пераўтварэння, перадачы і выкарыстання розных відаў энергіі (напр. ядзерная э.);

2) галіна эканомікі, якая займаецца практычным выкарыстаннем гэтых працэсаў.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)