◎ Набалоціць ’забрудзіць’: Набалоціў хату (шчуч., Сл. ПЗБ). Да балота ’гразь, бруд’, відаць, пад уплывам польск. błoto ’тс’, błocić ’пэцкаць’, гл. блоціць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Напараджа́ць ’збіраць, рыхтаваць’ (Юрч.). Магчыма, да *параджиць, дзеяслова, які мог быць утвораны ад парадак, парадкаваць пад уплывам нараджаць ’адзяваць, упрыгожваць, рыхтаваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Манта́чыць ’выпрошваць’ (Касп.), укр. валын. манта́чите ’тс’. Пад уплывам манта́чыць < мантач (гл.) з польск. matyczeć, якое з mantyka ’торба’ > ’прасіць, жабраваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мата́йза ’мужчынскі гальштук’ (Сцяшк.). З англ. neck‑tie ’гальштук’ (магчыма, праз польск. мову). Мена пачатку слова адбылася пад уплывам дзеяслова матаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вучы́цілка ’настаўніца’ (Касп.), вучыце́лька ’тс’ (гродз., Цых.). Да вучыцель; форма з націскам на другім складзе ўзнікла пад уплывам польск. nauczycielka ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́дзерка ’выдранё, малая выдра’ (Дразд., Інстр. II). Запазычанне з польск. wydzierka ’малая выдра’. Перанос націску адбыўся, відаць, пад уплывам выдра (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
По́дступ ’падыход’ (РБС), ’каварства’ (Нас.). Ад под- і ступаць (гл.). Значэнне ’каварства’ пад уплывам польск. podstęp ’падман, хітрасць’. Гл. яшчэ падступства.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыгла́баць ’прыбраць да рук’ (Байк. і Некр.). Прэфіксальнае ўтварэнне да гла́баць ’забіраць, рабаваць’ (гл.). Гл. таксама ЕСУМ, 1, 518 (пад глаби́на).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыймо́ — прапанаваны Станкевічам заменнік для прыём (гл.), які лічыцца русізмам, па тыпу пераймо́ (гл.) і пад. (Станкевіч, Зб. тв., 1, 59).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прышто́піць ’прыфастрыгаваць’ (талач., Шатал.). Укр. приштапува́ти ’тс’, рус. дыял. пришто́пать ’прышыць’. Да штапаваць (гл.) ’абкідваць’, магчыма, пад уплывам рус. што́пать ’цыраваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)