гарт, ‑у, М ‑рце, м.
1. Цвёрдасць металу, якая дасягаецца гартаваннем; уласцівасць загартаванай рэчы. Сталь высокага гарту.
2. перан. Стойкасць, вынослівасць, набытыя ў барацьбе з цяжкасцямі, неспрыяльнымі ўмовамі; сіла волі. Бальшавіцкі гарт. □ Вайна — вялікае выпрабаванне гарту людзей і чыстаты, трываласці пачуццяў. Мележ.
3. перан. Стан найбольшага напружання, узбуджэння, хвалявання. Смутак часамі ападаў да лёгкай журбы, пасля зноў даходзіў да найвялікшага гарту. Чорны.
4. Сплаў свінцу, волава і сурмы для адліўкі друкарскіх шрыфтоў.
[Ад ням. hart — цвёрды.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бі́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
1. Невялічкая дошчачка або кавалачак кардону, на якіх адзначаны вага, цана, месца прызначэння тавару, багажу. На кожнай рэчы вісела бірка з цаною.
2. перан. Характарыстыка (звычайна адмоўная), якая даецца каму‑н. па шаблону. [Стэфа Міхасю:] — Не ведаеш зусім чалавека і адразу — бірку яму. Нельга так да людзей. Савіцкі.
3. Уст. Зашпілька ў выглядзе кавалачкі дрэва замест гузіка.
4. Уст. Палачка, на якой нарэзамі вёўся ўлік чаго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лама́чча, ‑а, н., зб.
1. Абламаныя часткі дрэў (галлё, сучча), якія валяюцца ў лесе. Лес быў чысты, без ламачча. Быкаў. Пад нагамі трашчала векавечнае гнілое ламачча і згінаўся маліннік. Пташнікаў.
2. Ламаныя або прыгодныя толькі для перапрацоўкі прадметы. На папялішчы — груды асмалкаў, вуголле, жалезнае ламачча ад нейкіх машын. М. Ткачоў. // перан. Разм. Непатрэбныя рэчы. [Бабуля:] — Ты, як тая сарока, — усё, што блішчыць, сабе ў гняздо цягнеш. І так поўная хата ўсялякага ламачча. Юрэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыскры́нак, ‑нка, м.
1. Скрыначка ў куфры на бакавой сценцы для захоўвання дробных рэчаў. З боку куфра паглядаў чыста выгабляваны прыскрынак, куды складаліся дзявочыя каралі і брошкі... Броўка. Бывала.. адчыняць куфар і пачнуць пераглядаць цікавыя рэчы: пярсцёнкі, што хаваліся ў прыскрынку, дарагія хусткі.., рознакаляровыя стужкі. Колас.
2. Абл. Бакавая скрынка ў стале. У сваім кабінеце застаў [Шэмет] Гаварушку. Той, не чакаючы прыходу Шэмета, рыўся ў шуфлядзе стала. Калі ўбачыў, засунуў прыскрынак і ўсхапіўся. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ха́бар, ‑у, м.
Грошы або рэчы, што даюцца каму‑н. як подкуп з мэтай атрымання пэўнай выгады; барыш. [Пётра:] Хто пасля князя тут галоўны будзе, каму ў ногі кінуцца ці хабар даць. Клімковіч. Часта прыязджалі акцызнікі, правяралі градусы гарэлкі і бралі ў карчмара хабар. Бядуля. Калі трапляўся наведвальнік скупы на хабар, то Рабушка цягнуў справу так, што таму моташна рабілася. Новікаў. І толькі той для Жука блізкі сябар, Хто дасць у лапу хабар. Крапіва.
[Ад араб. habar — паведамленне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асабі́сты ли́чный; персона́льный;
~тая ду́мка — ли́чное мне́ние;
~тыя рэ́чы — ли́чные ве́щи;
а. нагля́д урача́ — ли́чное наблюде́ние врача́;
~тае шча́сце — ли́чное сча́стье;
~тая адка́знасць — ли́чная (персона́льная) отве́тственность;
~тая ска́рга — персона́льная жа́лоба;
~тае запрашэ́нне — персона́льное приглаше́ние;
◊ ~тыя раху́нкі — ли́чные счёты
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
stuff
[stʌf]
1.
n.
1) матэрыя́л -у m.
2) ткані́на, матэ́рыя f.
3) рэ́чыва n., рэч f.
4) рэ́чы pl.; нажы́ткі pl.
He was told to move his stuff out of the room — Яму́ сказа́лі вы́несьці свае́ рэ́чы з пако́ю
5) хлам -у m.; гло́мазд -у m.; дрэнь f.
6) глу́пства n., лухта́ f.
2.
v.t.
1) пакава́ць, напаўня́ць
2) набіва́ць, напі́хваць (чу́чала)
3) начыня́ць, фаршырава́ць
4) упі́хваць
5) заклада́ць, забіва́ць
My nose is stuffed — Мне́ залажы́ла нос
6) наяда́цца, напі́хвацца
•
- stuff a ballot box
- stuffed shirt
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
любе́зность ж.
1. (свойство) ласка́васць, -ці ж., ве́тлівасць, -ці ж., прыя́знасць, -ці ж.;
2. (комплимент) кампліме́нт, -та м., мі́лая рэч;
говори́ть любе́зности гавары́ць кампліме́нты (мі́лыя рэ́чы);
3. (одолжение) ла́ска, -кі ж.; (услуга) паслу́га, -гі ж.;
оказа́ть любе́зность зрабі́ць ла́ску;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
село́ сяло́, -ла́ ср.;
ни к селу́ ни к го́роду погов. ні ў сеч ні ў печ; ні да пе́чы ні да рэ́чы; ні да ра́ды ні да зва́ды; ні два ні паўтара́; ні з пу́шчы ні з по́ля.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
переноси́тьI несов., в разн. знач. перано́сіць;
переноси́ть ве́щи из одно́й ко́мнаты в другу́ю перано́сіць рэ́чы з аднаго́ пако́я ў другі́;
столи́цу перено́сят в друго́й го́род сталі́цу перано́сяць у другі́ го́рад;
заседа́ние перено́сят на сре́ду пасяджэ́нне перано́сяць на сераду́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)