нарица́тельный

1. эк. наміна́льны;

нарица́тельная сто́имость наміна́льная ва́ртасць;

нарица́тельная цена́ наміна́льная цана́;

2. грам. / нарица́тельное и́мя агу́льнае імя́;

3. / и́мя нарица́тельное хадзя́чая на́зва;

его и́мя ста́ло нарица́тельным яго́ імя́ ста́ла хадзя́чай на́звай.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

га́лы, ‑аў; адз. гал, ‑а, м.

1. Рымская назва старажытных кельцкіх плямён, якія ў 4–1 стст. да н. э. насялялі тэрыторыю сучаснай Францыі і Бельгіі.

2. Уст. паэт. Французы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зяло́ 1, ‑а, н.

Назва восьмай літары (ѕ) царкоўнаславянскай і старой рускай азбукі, якая абазначае, як і літара зямля (з), гук «з».

зяло́ 2, ‑а, н.

Насенне пустазелля ў збожжы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

і́грэк, ‑а, м.

1. Назва перадапошняй літары (y) лацінскага алфавіта.

2. Невядомая велічыня, якая абазначаецца гэтай літарай (побач з літарамі x, z). // Умоўнае абазначэнне невядомай або знарок не названай асобы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

самака́тчык, ‑а, м.

Устарэлая назва ваеннаслужачага самакатнай часці. [Сапёр:] — А там ужо з гары і самакатчыкі смаляць, матацыклы з чатыры ўзбілася на мост... Бяжыце, бяжыце, думаю... Ну, значыцца, і ўзарваў... Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пала́та, ‑ы, ДМ ‑ла́це; Р мн. ‑ла́т і ‑ла́таў; ж.

1. звычайна мн. (пала́ты, ‑ла́т і ‑ла́таў). Уст. Вялікія пышныя пакоі ў палацы; харомы. Падзеі, паказаныя ў фільме, не выходзяць за межы царскіх палат і шынкоў. Новікаў.

2. Вялікае, пышна аздобленае памяшканне, прызначанае для якой‑н. спецыяльнай мэты ў Старажытнай Русі. Княжацкія палаты.

3. Асобны пакой, дзе ляжаць хворыя ў лячэбных установах. Перад вачыма паўставала шпітальная палата, у якой зусім нядаўна ляжаў.. [Сяргей] сам... Сіўцоў.

4. Назва вышэйшай заканадаўчай установы, якая ўваходзіць у склад Вярхоўнага Савета СССР. Палата Савета Саюза. Палата Савета Нацыянальнасцей.

5. Назва прадстаўнічых устаноў у некаторых краінах. Народная палата Германскай Дэмакратычнай Рэспублікі. Палата абшчын. Палата лордаў.

6. Назва некаторых дзяржаўных устаноў у дарэвалюцыйнай Расіі. Казённая палата. □ Акружны суд прысудзіў адабраць пашу ад сялян. Сяляне пераносяць справу ў судовую палату. Колас.

7. Назва некаторых дзяржаўных устаноў у СССР. Кніжная палата. Гандлёвая палата. Палата мер і вагі.

•••

Гранавітая палата — вялікі зал (частка Крамлёўскага палаца ў Маскве), які атрымаў сваю назву ад знешняй абліцоўкі буйным гранёным каменем.

[Ад лац. palatium — дварэц, палац.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лесбія́нства

(ад гр. Lesbos = назва вострава ў Эгейскім моры)

жаночы гомасексуалізм.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

гіяцы́нт, ‑у, М ‑нце, м.

1. Травяністая расліна сямейства лілейных з прадаўгаватымі вузкімі лістамі і пахучымі кветкамі.

2. Назва некаторых каштоўных камянёў (гранату, аметысту і інш.) жоўтага, чырвонага або аранжавага колеру.

[Ад імя старажытнагрэчаскага міфічнага юнака, якога быццам забіў Апалон і ператварыў у кветку.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

грэ́чкавы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да грэчкі. Грэчкавы пах. Грэчкавы цвет.

2. у знач. наз. грэ́чкавыя, ‑ых. Назва сямейства раслін класа двухдольных, да якога адносяцца грэчка, рэвень і інш.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

акульты́зм, ‑у, м.

Агульная назва містычных вучэнняў, якія сцвярджаюць, быццам у прыродзе існуюць таямнічыя, звышнатуральныя сілы, з якімі людзі нібыта могуць уступаць у зносіны пры дапамозе магічных дзеянняў, заклінанняў і пад.

[Ад лац. occultus — схаваны, тайны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)