Евор ’дзіцячая гульня (дзеці ходзяць парамі)’ (ТС). Па паходжанню звязана з явар (гуляць у явар) (НС). Гэта таксама гульня хлопчыкаў і дзяўчынак парамі, падобная да гульні ў гарэлкі. Ці існуе сувязь явар з назвай дрэва? (гл. Цыхун, НС, с. 268). Тэрыторыя, на якой распаўсюджана гульня ў явар (гл.), — заходнебеларуская.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пілацік, ст.-бел. пилапткь ’кій’ (1539 г.) запазычаны са ст.-польск. pilatyk ’кій, дручок’, якое выводзіцца са ст.-грэч. πιλατικός ’валюшны, сукнавальны’ (Булыка, Лекс. запазыч., 105), што малаверагодна. Банькоўскі (2, 582) на аснове першаснага значэння ’біта для гульні ў мяч’ выводзіць з pila ’мяч’ і łykać, tknąć. гл. тыкаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

палаві́на, -ы, мн. -ы, -ві́н, ж.

1. Адна з дзвюх роўных частак, якія разам складаюць цэлае.

П. памідора.

П. справы.

П. зімы прайшла.

Першая п. гульні (у спорце).

2. Сярэдзіна якой-н. адлегласці, прамежку часу.

Праехаць палавіну дарогі.

П. восьмай вечара.

3. Асобная частка жылога памяшкання (уст.).

Парадная п. дома.

4. Пражонку (разм., жарт.).

Мая п. ў ад’ездзе.

|| памянш. палаві́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж. (да 1 знач.).

|| прым. палаві́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ша́шка¹, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.

1. Брусок папярок распілаванага бервяна (спец.).

2. Будаўнічы матэрыял у выглядзе колатых кавалкаў каменю пэўнай формы (спец.).

3. Кубік прасаванага выбуховага рэчыва, якое ўжыв. пры выбуховых работах (спец.).

Тратылавая ш.

4. Вытачаны кружок для гульні ў шашкі.

5. Двухкаляровы ўзор у выглядзе квадрацікаў, што чаргуюцца адзін з адным.

Паркет шашкамі.

Вязанне ў шашку.

○

Дымавая шашка (спец.) — каробка, напоўненая дымавой сумессю для стварэння дымавых завес.

|| прым. ша́шачны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

расплани́ровать сов.

1. (составить план) распланава́ць;

расплани́ровать вре́мя распланава́ць час;

2. (распределить, разметить на местности) расплані́раваць;

расплани́ровать сад расплані́раваць сад;

3. спец. (выровнять, расчистить) расплані́раваць;

расплани́ровать площа́дку для игры́ расплані́раваць пляцо́ўку для гульні́;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мі́на​II ж (выраз твару) Míene f -, -n;

рабі́ць мі́ну ein Gesícht zíehen*; das Gesícht verzíehen*;

рабі́ць вясёлую мі́ну пры дрэ́ннай гульні́ gute Míene zum bösen Spiel máchen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

сеа́нс м Vórstellung f -, -en; Vórführung f -, -en (кіно); Sítzung f -, -en (у мастака-партрэтыста);

дзённы сеа́нс Tágesvorstellung f;

сеа́нс адначасо́вай гульні́ (у шахматы) Simultánspiel n -s, -e

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Вілі́ць ’зварочваць з прамога шляху’; ’крывіць (душою)’; ’зварочваць убок’ (Нас.), вілі́ць, падві́льваць ’падкідаць мяч у гульні «салавей»’ (Янк. III), віліць ’падманваць, крывіць’ (Кар.). Карскі (Труды, 394) лічыць гэту лексему запазычанай з літ. і лат. моў; параўн. літ. vylióti ’падманваць, заманваць, спакушаць’, vỹlius ’падман, хлусня’, што аспрэчвае Лаўчутэ (351). Гл. яшчэ віля́ць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пстры́ца 1 ’адзін з прыёмаў кідання сцізорыка пры дзіцячай гульні ў ножык, трымаючы яго пальцамі за канец вастрыя’ (гродз., Нар. словатв.). Да пстрыкаць, пстрык (гл.).

◎ Пстры́ца 2 ’кола з паглыбленнем для шнура’ (гарад., Сл. ПЗБ). З польск. tryca ’паглыбленне ў бэльцы для шнура’ < ням. Fritze ’пад’ёмны дыск’ (Дарашэўскі, 7, 135).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бадмінто́н

(англ. badminton, ад Badminton = назва горада ў Англіі)

1) спартыўная гульня, у якой з дапамогай ракетак перакідваецца цераз сетку валан;

2) камплект прылад для такой гульні.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)