◎ Лімбры́чак ’чайнік’ (ашм., Сцяшк. Сл.). Запазычана з гтольск. imbryczek < imbryk ’тс’, якое з тур. i̯mbrik ’збан для ’вады, джазва’. Пачатковае л‑ на месца j .
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
узлі́ць сов. плесну́ть, нали́ть;
у. але́ю на патэ́льню — нали́ть подсо́лнечного ма́сла на сковороду́;
у. вады́ на галаву́ — плесну́ть воды́ на го́лову
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ната́ять сов.
1. (растаять) нарастава́ць;
ната́яло мно́го сне́гу нарастава́ла мно́га сне́гу;
2. (натопить) натапі́ць;
ната́ять воды́ из сне́га натапі́ць вады́ са сне́гу.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
ізагалі́ны
(ад іза- + гр. hals = соль)
ізалініі салёнасці вады.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
кюве́т
(фр. cuvette)
канава ўздоўж дарогі для сцёку вады.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Гарму́шка ’страва, прыгатаваная з вады, кусочкаў хлеба і солі’ (Сцяшк.), ’накрышаны ў малако (часам у пасоленую ваду) хлеб; цура’ (Сцяц.), гарму́шка ’цура’. Паводле Сцяц. Нар. (49), запазычанне з польск. farmuszka, faramuszka, warmuszka (< ням.) ’поліўка з вады, піва і хлеба; густая поліўка з мукі і інш.’ Аднак можна меркаваць, што слова ўзнікла азванчэннем (к‑ > г‑ пры наяўнасці ў слове санорных гукаў р, м) з карму́шка ’тс’ (гл. карму́шка 2 ў Сцяшк.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
cataract
[ˈkætərækt]
n.
1) катара́кта f. (на во́ку)
2)
а) вялі́кі стро́мы вадаспа́д
б) гвалто́ўнае цячэ́ньне вады́; паво́дка f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Плыве́ц ’той, хто плавае’ (ТСБМ). Да прасл. *plyvati ’перасоўвацца па паверхні вады, плывучы па ёй’ — дзеяслова шматразовага дзеяння ад *ply‑nǫ‑ti < *pluii ’плыць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прысмалі́ць ’злёгку падпаліць, прыпаліць; прыкурыць (ТСБМ), ’хутка прыбегчы, прыехаць’ (Бяльк.), сюды ж экспр. прысмалі́цца ’захацецца, зажадацца’: от усім прысмалі́лася вады (Ян.). Да смала, смаліць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Спол ‘чарпак для вылівання вады з лодкі’, спо́лік ‘тс’ (ТС; жытк., Нар. словатв.; Мат.), укр. шпол ‘шуфель, драўляны чарпак для вылівання вады з лодкі’, шпо́ла ‘шуфлік’, польск. spółek, spółka ‘шуфлік, драўляная лапатка для вылівання вады з лодкі’, spułek ‘тс’, каш. spȯłk, špȯl ‘тс’, серб.-харв. дыял. ìspol, ìspō, ìspolac ‘тс’, балг. дыял. и́зпол, ‘тс’, макед. и́спо́л ‘тс’. Прасл. *jьspolъ, варыянт *jьspola ‘драўляная лапатка, шуфлік’ ад дзеяслова *polti ‘прыводзіць у рух, махаць чым-небудзь, падкідваць нешта’, з якога ў выніку спецыялізацыі развіліся значэнні ‘ачышчаць збожжа, правейваць’ (гл. палаць) і ‘выплюхваць, выліваць ваду з чаўна, лодкі’, што дае падставы для рэканструкцыі дзеяслова *jьz‑polti ‘тс’ (Міклашыч, 259; Скок, 2, 594–595; Борысь, Etymologie, 552–557).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)