season

[ˈsi:zən]

1.

n.

1) пара́ f., pl. по́ры

а) адна́ з чатыро́х по́раў го́ду

б) час, пэры́яд -у m.

the Christmas season — каля́дная пара́

the harvest season — жніўна́я пара́, час жніва́

2) сэзо́н -у m.

the baseball season — сэзо́н бэйсбо́лу

3) адпаве́дная пара́

2.

v.t.

1) прыпраўля́ць, дадава́ць прыпра́вы

to season soup with salt — пасалі́ць суп

2) to season conversation with wit — ажыві́ць гу́тарку до́сьціпамі

3) сушы́ць, высу́шваць, вытры́мваць, рабі́ць прыда́тным будаўнічы лесаматэрыя́л

4) прызвыча́йваць да чаго́, гартава́ць

5) зьмякча́ць

to season justice with mercy — зьмя́кчыць прысу́д міласэ́рнасьцю

- for a season

- in season

- out of season

- in good season

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

ми́рный

1. мі́рны;

ми́рный догово́р, тракта́т мі́рны дагаво́р, тракта́т;

ми́рная конфере́нция мі́рная канферэ́нцыя;

ми́рные перегово́ры мі́рныя перагаво́ры;

ми́рное вре́мя мі́рны час;

ми́рный труд мі́рная пра́ца;

ми́рная бесе́да мі́рная гу́тарка;

2. (спокойный) спако́йны; (тихий) ці́хі; (добродушный) лаго́дны;

ми́рный сон спако́йны сон;

ми́рное настрое́ние лаго́дны настро́й;

ми́рный хара́ктер мі́рны хара́ктар.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

изготовле́ние ср.

1. (производство) вы́раб, -бу м.;

изготовле́ние консе́рвов вы́раб кансе́рваў;

2. воен. падрыхтава́нне, -ння ср.;

обеспе́чить вре́мя для изготовле́ния к бо́ю забяспе́чыць час для падрыхтава́ння да бо́ю;

3. (стряпня) гатава́нне, -ння ср.;

он не люби́л варе́нья и други́х дома́шних изготовле́ний ён не любі́ў варэ́ння і і́ншых ха́тніх гатава́нняў;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

поте́рянный

1. стра́чаны;

поте́рянное вре́мя стра́чаны час;

поте́рянные си́лы стра́чаныя сі́лы;

2. (о вещи) згу́блены;

3. (растерянный) разгу́блены; (расстроенный) расстро́ены; (подавленный) прыгне́чаны;

с поте́рянным ви́дом з разгу́бленым (расстро́еным) вы́глядам;

хо́дит, как поте́рянный хо́дзіць, як непрыто́мны; хо́дзіць, як сам не свой;

4. (опустившийся) прапа́шчы, адпе́ты, апо́шні;

поте́рянный челове́к прапа́шчы чалаве́к.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дзяньдзі́вірыць

‘марнаваць час, гультаяваць’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. дзяньдзі́віру дзяньдзі́вірым
2-я ас. дзяньдзі́вірыш дзяньдзі́вірыце
3-я ас. дзяньдзі́вірыць дзяньдзі́віраць
Прошлы час
м. дзяньдзі́вірыў дзяньдзі́вірылі
ж. дзяньдзі́вірыла
н. дзяньдзі́вірыла
Загадны лад
2-я ас. дзяньдзі́вір дзяньдзі́вірце
Дзеепрыслоўе
цяп. час дзяньдзі́вірачы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Qui bona sectatur, prima bene surgit in hora

Хто імкнецца да багацця, устае да світання.

Кто стремится к богатству, встаёт чуть свет/рано.

бел. Рана ўстанеш ‒ многа зробіш. Хто да сонца ўстае, таму Бог дае. Хто рана ўстае, у таго хлеба стае.

рус. Утренний час дарит золотом нас. Кто рано встаёт, тому Бог даёт. Наживать, так раньше вставать. Зарю проспать ‒ рубля не достать. Кто рано ложится и рано встаёт, здоровье, богатство и ум наживёт. Кто рано встаёт, тот вдвое живёт. Заря деньгу даёт/куёт. Ранняя птичка носок прочищает, а поздняя глазки продирает.

фр. Qui se lève le matin Dieu prête la main (Кто поднимается утром, тому Бог протягивает руку).

англ. He that will thrive, must rise at five (Кто хочет успеха, должен вставать в пять).

нем. Früh zu Bett, früh wieder auf, macht gesund und reich im Kauf (Рано ко сну/в кровать, снова рано встать ‒ становишься здоровым и богатым).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Non uno luna nitet vultu (Horatius)

Не адным бокам свеціць месяц.

Не одной стороной светит луна.

бел. І чорная хмара белым воблакам абернецца. Атрута бывае салодкай. Адны вочы і плачуць і смяюцца.

рус. Беда, что текучая вода: набежит да и схлынет. Не всё ненастье, проглянет и ясное солнышко. Взойдёт солнце и перед нашими воротами. Время придёт, и час пробьёт. И крута гора, да забывчива; и лиха беда, да избывчива. Будет и на нашей улице праздник. Заглянет солнце и в наше оконце. После дождичка даст Бог солнышко. После дож дичка будет солнышко.

фр. Après la pluie le beau temps (После дождика приходит хорошая погода).

англ. After rain comes fair weather (После дождя приходит ясная погода). Never say die (Никогда не говори о смерти). The longest day must have an end (И самый длинный день должен закончиться).

нем. Nach Regenwetter kommt schön Wetter (После дождливой погоды наступает прекрасная погода).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Crescit amor nummi, quantum ipsa pecunia crescit

Расце любоў да грошай, калі яны павялічваюцца.

Растёт любовь к деньгам по мере их приращения.

бел. Чым больш маеш, тым больш жадаеш. Чым больш маем, тым больш хціўшымі бываем. Апетыт прыходзіць у час яды. Грошы/багацце ‒ што салёная вада: чым больш яе п’еш, тым больш піць хочацца.

рус. Аппетит приходит во время еды. Денег вволю, а ещё б поболе. Много, много, а ещё бы столько. Сколько собаке не хватать, а сытой не бывать.

фр. L’appétit vient en mangeant (Аппетит приходит во время еды). L’avarice est comme le feu: plus on y met du bois plus il brûle (Жадность как огонь: чем больше подбрасываешь дров, тем сильнее он горит).

англ. Much will have more (Чем больше есть, тем больше хочется). Appetite comes with eating (Аппетит приходит во время еды).

нем. Der Appetit kommt mit dem Essen (Аппетит приходит с едой).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

лы́жка ж. ло́жка;

праз гадзі́ну па ча́йнай лы́жцы — че́рез час по ча́йной ло́жке;

гато́ў у лы́жцы вады́ ўтапі́цьпогов. гото́в в ло́жке воды́ утопи́ть;

л. дзёгцю ў бо́чцы мёдупогов. ло́жка дёгтя в бо́чке мёда;

вялі́кая л. рот дзярэ́посл. больша́я ло́жка рот дерёт;

дарага́я л. к абе́дупосл. дорога́ ло́жка к обе́ду

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

во́льны

1. (свабодны) frei;

во́льны час frie Zeit;

во́льны чалаве́к ein frier Mensch;

2. (пра паводзіны) frei; ngebunden, ngezwungen;

во́льныя паво́дзіны ein zu fries Benhmen;

во́льны го́рад гіст. Fristadt f -, -städte;

во́льны страло́к гіст. Frischütz m -en, -n;

во́льны перакла́д ine frie Überstzung;

во́льны каза́к разм. ein frier [durch nichts gebndener] Mensch

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)