ула́сніцтва, ‑а, н.
Склад думак і характар паводзін уласніка (у 2 знач.). Пачынаючы з 30‑х гадоў у беларускай літаратуры паглыбляецца тэма выкрыцця ўласніцтва як асновы неразумнага, пачварнага свету. Гіст. бел. сав. літ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шматнацыяна́льны, ‑ая, ‑ае.
У склад якога ўваходзяць многія нацыі, народнасці; прадстаўлены многімі нацыямі, народнасцямі. Першая ў свеце шматнацыянальная дзяржава працоўных вырасла ў магутную дзяржаву, якая мае несакрушальны палітычны, эканамічны і абаронны патэнцыял. Машэраў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
personalny
персанальны, асабісты;
skład personalny — асабісты склад (састаў);
wydział personalny — аддзел кадраў
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
◎ Наспаку́дзіць ’надаесці’ (карэл., Сцяшк. Сл.). Няясна; заканчэнне слова ідэнтыфікуецца з дзеясловам -нудзіць, што ўваходзіць у склад пракудзіць ’вытварыць, вычварыць’; рус. проку́дить ’тс’, параўн. польск. przekudzić ’псаваць, надаядаць, наганяць нуду’, славен. kuditi ’лаяць, ганіць’, серб.-харв. ку́дити ’тс’, балг. ку́дя ’тс’ і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ізасілабі́зм
(ад іза- + гр. syllabe = склад)
літ. аднолькавая колькасць складоў у вершах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
абнаві́цца, -наўлю́ся, -но́вішся, -но́віцца; зак.
1. Стаць новым, абноўленым; набыць выгляд новага.
Свет абнавіўся.
2. Папоўніцца чымсьці новым, змяніцца.
Рэпертуар тэатра абнавіўся.
Абнавіўся склад рэдкалегіі.
3. перан. Зноў зрабіцца свежым, моцным; ажывіцца.
Цела нібы абнавілася, такое яно стала моцнае.
|| незак. абнаўля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
|| наз. абнаўле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
псі́хіка, -і, ДМ -хіцы, ж.
Сукупнасць душэўных адчуванняў, уяўленняў, пачуццяў, думак як адлюстраванне ў свядомасці аб’ектыўнай рэчаіснасці; душэўны склад чалавека.
Здаровая п.
|| прым. псіхі́чны, -ая, -ае.
Псіхічныя хваробы (хваробы расстройства мазгавых цэнтраў, нервовай сістэмы). Псіхічная атака (від атакі, разлічанай на застрашванне, падаўленне волі, псіхікі тых, хто абараняецца).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
член-карэспандэ́нт, чле́на-карэспандэ́нта, мн. чле́ны-карэспандэ́нты, чле́наў-карэспандэ́нтаў, м.
Акадэмічнае вучонае званне, ніжэйшае за акадэміка (правадзейнага члена), якое носяць прызнаныя вучоныя або дзеячы мастацтваў, выбраныя агульным сходам якой-н. акадэміі ў яе склад без права рашаючага голасу (у адрозненне ад правадзейных членаў акадэміі).
|| прым. член-карэспандэ́нцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Саста́ў ’сукупнасць частак, прадметаў, якія складаюць цэлае; склад’ (ТСБМ). Рус. соста́в, ст.-рус., ст.-слав. съставъ. У сучаснай беларускай мове з рускай, на што ўказвае прыстаўка са‑ (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 56). Да со‑ставитъ; лічаць (гл. Фасмер, 3, 727 і наст.) калькай грэч. слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Складу́жына ‘пакосы, якія кладуцца адзін на другі’ (Сл. Брэс.), складзю́жыны ‘два радкі сена, якія паклаліся адзін на адзін’ (Выг.). Да скласці, складу або да склад (гл.) з суф. ‑ін(а) праз прамежкавую ступень *складуга (*складзюга), пра суф. ‑уг(а) гл. Сцяцко, Афікс. наз., 66.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)