бу́бен, ‑бна; Р мн. ‑аў; м.
1. Ударны музычны інструмент у выглядзе абцягнутага скурай шырокага абруча з металічнымі бразготкамі. Заціх гармонік, замоўклі бубны. Лынькоў. [Дачка:] — Чуеш, коні па шляху бягуць, Чуеш, як музыкі ў бубны б’юць? Танк.
2. Тое, што і барабан.
•••
Голы як бубен гл. голы.
Даць бубна каму гл. даць.
Як у бубен біць гл. біць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дуэ́т, ‑а, М дуэце, м.
1. Музычны твор або эпізод у оперы, араторыі і пад. для двух інструментаў або двух галасоў з самастойнымі партыямі. Вакальны дуэт. Дуэт для скрыпкі і віяланчэлі.
2. Ансамбль з двух выканаўцаў. // Пра ўдзельнікаў парнага спартыўнага выступлення. Спартыўны дуэт.
3. у знач. прысл. дуэ́там. У два галасы, на двух інструментах. Спяваць дуэтам.
[Іт. duetto.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кві́нта ў выразе павесіць нос на квінту (ТСБМ, Янк. БП). Зыходзячы з гісторыка-культурных меркаванняў, запазычанне з польск. kwinta (музычны тэрмін). Параўн. польск. spuścić nos na kwintę ў тым жа значэнні. Трэба адзначыць, што ў польскім выразе іншы дзеяслоў (спусціць), які звязвае метафарычнае значэнне з прамым, паколькі адно са значэнняў польск. kwinta ’найтанчэйшая струна ў скрыпцы’. Такім чынам, першаснае прамое значэнне ’спусціць струну’. Параўн. яшчэ spuścić kwintę z basu ’панізіць тон’ (Слаўскі, 3, 492).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тымпа́н ‘старадаўні музычны інструмент — род медных талерак або невялікай літаўры’ (ТСБМ), ст.-бел. тимпанъ ‘тс’ (ГСБМ), укр. тимпа́н, рус. тимпа́н, стараж.-рус. тумпанъ, тумбанъ, тимпанъ (з XI ст.), ст.-слав. тѫпанъ ‘тс’. Запазычана са ст.-грэч. τύμπανον ‘від барабана’ ці з новагрэч. τούμπανο ‘тс’, што ўзыходзіць да τύπος ‘удар’, ‘знак, адбітак’, τύπτω ‘біць, удараць, паражаць’. У заходнееўрапейскія мовы слова прыйшло праз лац. tympanum ‘бубен’ (Фасмер, 4, 59; Голуб-Ліер, 495; ЕСУМ, 5, 568).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
басэ́тля
(польск. basetla < ням. Bassettel, ад іт. bassetto)
народны смычковы музычны інструмент нізкага рэгістра, блізкі да віяланчэлі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
валто́рна
(ням. Waldhorn = паляўнічы рог)
медны духавы музычны інструмент у выглядзе спіральна сагнутай трубы з шырокім раструбам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
віёла
(іт. viola)
струнны смычковы музычны інструмент, пашыраны ў сярэднія вякі ў раманскіх краінах; папярэдніца скрыпкі, віяланчэлі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гармо́нік
(гр. harmonikos = гарманічны)
музычны інструмент, які складаецца са злучаных расцяжнымі рухомымі мяхамі дзвюх дэк з клавіятурай.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
дуду́к
(тур. düdük)
духавы драўляны музычны інструмент у выглядзе трубкі з 9 адтулінамі, пашыраны ў народаў Каўказа.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
дута́р
(перс. dotar)
шчыпковы музычны інструмент з дзвюма струнамі на доўгім грыфе, пашыраны ў таджыкаў, туркменаў, узбекаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)