канве́ер
(англ. conveyer)
устройства для бесперапыннага перамяшчэння вырабаў пры іх апрацоўцы ад адной аперацыі да другой або для транспарціроўкі грузаў;
па канвееры — ад аднаго да другога.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ландве́р
(ням. Landwehr)
катэгорыя ваеннаабавязаных запасу другой чаргі і вайсковыя часці з гэтых ваеннаабавязаных у Прусіі, Германіі, Аўстра-Венгрыі і Швейцарыі ў 19 — пач. 20 ст.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
трахо́іда
(гр. trochoeides, ад trochos = кола + eidos = выгляд)
мат. плоская крывая, якая апісваецца пунктам, звязаным з акружнасцю, што коціцца без слізгання па другой акружнасці або прамой.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
экзеку́цыя
(лац. exsecutio = выкананне)
1) цялеснае пакаранне;
2) выкананне прыгавору (аб пакаранні смерцю або цялесным пакаранні);
3) прымяненне карных мер адной дзяржавы ў адносінах да другой.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
перавалі́цца I сов., в разн. знач. перевали́ться;
п. на другі́ бок — перевали́ться на друго́й бок;
п. це́раз плот — перевали́ться че́рез забо́р
перавалі́цца II сов. (о шерсти и т.п.) переваля́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пастая́нства, ‑а, н.
1. Няспыннасць, нязменнасць. Зіна цвёрда верыць у пастаянства тутэйшых сцяжын і дарог, у пастаянства людскіх звычак. Палтаран.
2. Вернасць, адданасць чаму‑н.; цвёрдасць у чым‑н. Пастаянства ў густах. □ «Я не прыхільнік пастаянства, такі ўжо звычай, ведаеце, мой — сягоння — да адной, а заўтра — да другой». Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прышчапі́цца, ‑шчэпіцца; зак.
1. Зрасціся з другой раслінай (пра чаранок, вочка).
2. Выклікаць у арганізме патрэбную рэакцыю ў выніку прышчэпкі (пра вакцыну). Воспа прышчапілася.
3. перан. Замацавацца, укараніцца, прыжыцца. У нас да газетнай і кніжнай мовы прышчапілася слова «адбіць». Чорны. Цяжкая спадчына ад праклятай мінуўшчыны прышчапілася чалавеку. Кудраўцаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АТРАКТА́НТЫ
(ад лац. attrahere прывабліваць, прыцягваць),
прыродныя і сінтэтычныя рэчывы, што прывабліваюць жывыя арганізмы. Асабліва рэагуюць на прысутнасць атрактантаў насякомыя, што выкарыстоўваецца ў с.-г. практыцы ў мэтах знішчэння шкоднікаў раслін і паразітаў жывёл. Атрактанты палавыя прывабліваюць як асобіны процілеглага полу, харчовыя — як ежа, некаторыя — як субстрат для адкладкі яец. Палавыя атрактанты насякомых — біялагічна актыўныя рэчывы: асобіна выдзяляе некалькі міліграмаў атрактантаў, а рэцэптары антэн другой асобіны ўспрымаюць некалькі малекул атрактантаў на адлегласці ў сотні метраў.
т. 2, с. 77
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Асіміля́цыя ’зліццё, засваенне, прыпадабненне’. З канца XIX — пачатку XX ст. з рускай (Крукоўскі, Уплыў, 76) ці польскай (асіміляваць — з польскай: Гіст. мовы, 2, 143); у рускай з другой палавіны XIX ст. з нямецкай ці французскай (Шанскі, 1, А, 162, указвае на нямецкую мову як непасрэдную крыніцу запазычання). Юргелевіч (Курс, 129) указвае на лацінскую першакрыніцу беларускага слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ка́ва (БРС, ТСБМ, Гарэц., КТС, Сцяц. Нар., Шат., Яруш.). Як і ўкр. кава, бел. слова з польск. kawa; Слаўскі, 2, 105. У польск. мове kaffa, kafa адзначаны ў другой палавіне XVII ст. З араб. kahwa ’кава’ і ’гатунак лёгкага віна’. Араб. адназвы краіны Kaffa, дзе расце кававае дрэва. Крыніца запазычання для польск. kawa — тур. kahve. Гл. кофе.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)