Verbum

забеспячэ́нне, -я, н.

1. гл. забяспечыць.

2. Тое, чым забяспечваюць каго-, што-н. (матэрыяльныя каштоўнасці, грошы і пад.).

Грамадзяне нашай краіны маюць права на матэрыяльнае з. ў старасці.

3. Сукупнасць мерапрыемстваў па задавальненні матэрыяльных патрэб насельніцтва, якіх-н. арганізацый.

Органы забеспячэння.

Прадуктовае з.

|| прым. забеспячэ́нскі, -ая, -ае.

Забеспячэнскія арганізацыі.

завалачы́ся, -лаку́ся, -лачэ́шся, -лачэ́цца; -лачо́мся, -лачаце́ся, -лаку́цца; -ло́кся, -лакла́ся, -ло́кся; -лачы́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.), чым. Закрыцца, зацягнуцца (хмарамі, туманам і пад.).

Неба завалаклося хмарамі.

Вочы завалакліся слязамі.

2. Зайсці, зацягнуцца куды-н. (разм.).

Завалокся на край свету.

|| незак. завалака́цца, -а́ецца (да 1 знач.).

вы́драць, -дзеру, -дзераш, -дзера; вы́драў, -рала; вы́дзеры; -драны; зак., што.

1. З сілай выцягнуць, вырваць што-н. моцна ўбітае, прымацаванае і пад.

В. цвік са сцяны.

В. ліст з кнігі.

2. Драпаючы, выдаліць, вырваць.

В. вочы.

3. перан. Атрымаць, узяць з вялікай цяжкасцю (разм.).

|| незак. выдзіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

вы́калаць, -лю, -леш, -ле; -лі; -латы і -ланы; зак., што.

1. Праткнуць чым-н. вострым.

В. вока.

2. Зрабіць узор, малюнак і пад., праколваючы чым-н. вострым.

В. татуіроўку.

3. Высечы з сярэдзіны чаго-н. вострым.

В. кусок лёду.

◊

Хоць вока выкалі — вельмі цёмна.

|| незак. выко́лваць, -аю, -аеш, -ае.

мане́та, -ы, ДМ -не́це, мн. -ы, -не́т, ж., таксама зб.

Металічны грашовы знак.

Залатая м.

◊

Адплаціць (плаціць) той жа манетай — адказаць тым жа, такімі ж адносінамі.

Прыняць за чыстую манету — палічыць праўдай, успрыняць усур’ёз.

|| прым. мане́тны, -ая, -ае.

○

Манетны двор — прадпрыемства, якое вырабляе металічныя грошы, медалі і пад.

мо́кнуць, -ну, -неш, -не; мок, -кла; -ні; незак.

1. Станавіцца мокрым, вільготным.

М. пад дажджом.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Псавацца ад празмернай вільгаці.

Сена мокне.

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Ляжаць у вадзе або іншай вадкасці для набыцця пэўных якасцей.

Лён мокне.

касе́та, -ы, ДМ -се́це, мн. -ы, касе́т, ж.

1. Святлонепранікальны футляр для засцярогі святлоадчувальных матэрыялаў (фота-, кінаплёнкі і пад.).

2. Стандартная па форме прылада, кантэйнер, у які змяшчаюцца якія-н. дэталі, матэрыялы.

Бомбавая к.

3. Плоская закрытая каробка для магнітафоннай стужкі.

|| прым. касе́тны, -ая, -ае.

К. магнітафон.

ківа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. Рытмічна хістацца з боку ў бок або зверху ўніз.

Галінкі ківаюцца на ветры.

2. Ісці з цяжкасцю, хістаючыся (ад стомы, хваробы і пад.).

Ледзь ківаецца стары дзядок.

|| аднакр. кіўну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся (да 1 знач.).

|| наз. ківа́нне, -я, н.

адце́нне, -я, мн. -і, -яў, н.

1. Разнавіднасць аднаго і таго ж колеру (гуку і пад.).

А. ружовага колеру.

2. перан. Асаблівасць, якая ўяўляе сабою ледзь улоўны пераход ад аднаго да другога.

Розныя адценні ў значэнні слова.

3. перан., чаго. Дадатковая ўласцівасць чаго-н.

Прагучаў папрок з адценнем злосці.

балага́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Часовае лёгкае збудаванне з дошак для тэатральных, цыркавых паказаў, для гандлёвых патрэб, жылля і пад. (уст.).

2. Старадаўні народны вандроўны тэатр; тэатральнае відовішча камічнага характару з прымітыўным сцэнічным афармленнем.

3. перан. Пра што-н. несур’ёзнае, шумнае, бязладнае (разм.).

|| прым. балага́нны, -ая, -ае.