1. Нарадзіць на свет падобнага да сябе. [Наста:] Сыне мой, На гора спарадзіла я цябе.Глебка.Спарадзіла чачотачка с[ямё]ра дачок, Спарадзіла невялічка с[ямё]ра малых.Купала.
2. Даць жыццё, існаванне чаму‑н., з’явіцца прычынай узнікнення чаго‑н. Пераход ад эпохі змагання і бітваў да штодзённай працы, па сутнасці, пераход у новы стан спарадзіў праблемы глыбокага ўнутранага характару.«Маладосць».Маштабна-рамантычнае адчуванне зямлі спарадзіла ў А. Куляшова шмат вобразаў.Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стэнд, ‑а, М ‑дзе, м.
1. Шчыт для экспанатаў, картаграм і пад. Стэнды выстаўкі. □ [Віталія:] — Будзе дваццацігоддзе Перамогі — стэнд герояў зробім, цябе, мама, — на першае месца.Шамякін.Глядзяць са стэндаў паважаныя людзі — былыя выхаванцы універсітэта.Шахавец.
2. Спецыяльная ўстаноўка для зборкі і выпрабавання машын. Выпрабавальны стэнд. □ Уладзімір Русак рэгулюе дызельны паліўны насос на стэндзе паліўнай апаратуры.«Маладосць».
3. Спецыяльна абсталяванае месца для спартыўнай і вучэбнай стральбы шротам па мішэнях — талерачках. Спаборніцтвы на стэндзе.
[Англ. stand.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
усыры́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., што і чаго.
Абл.
1. Прыгаварыць да зняволення. [Пятро:] — Асудзілі [жонку] ўсё ж. Два гады ўсырычылі...Марціновіч.// Набіць. — Ой, баяцца цябе буду! — Пабаішся, як штаны здзяру ды трапкача ўсырычу.Паўлаў.
2. Даць з разлікам на пэўную выгаду. Але хлопец усё ж усырычыў.. [Арцёму] залатоўку.Машара.// Усадзіць шмат сродкаў за што‑н. [Вара:] — Клопат вялікі, што ні ў кога [тэлевізара] няма. — Няхай будзе ў нас першых. [Хілімон:] — Ды мо і грошы ўсе ўсырычыла за яе [штуковіну].Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фантазі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак.
1. Аддавацца фантазіі; марыць. — Як скончыш акадэмію, дык добра нам будзе, — фантазіраваў Косцік. — Калі б нас паслалі ў які раённы зямельны аддзел — мяне за старшага агранома, а цябе за галоўнага заатэхніка.Сабаленка.— Веранду мы зашклім рознакаляровымі шыбамі, — сказаў.. [Максім Сцяпанавіч] і пачаў фантазіраваць, што яшчэ зробіць на дачы.Карпаў.// Выдумляць што‑н. непраўдападобнае. Мы многа фантазіравалі, спрабуючы скласці абгрунтаваную гіпотэзу існавання жыцця на Плутоне.Шыцік.
2. Імправізаваць, іграючы на музычным інструменце.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хітраму́дры, ‑ая, ‑ае.
Які выдзяляецца вынаходлівым розумам. [Іван Пераход:] — Ну, думаю, ты хаця і хітрамудрая, але я перахітру і перамудру цябе!.. І ў першую ж палучку пашыбаваў у кнігарню.Васілёнак.Я не быў такім хітрамудрым, а напісаў папросту і шчыра: «Мой бацька бедны, а да навукі я здольны».Дубоўка.// Які хітра і ўмела прыдуманы, зроблены. Аўгіня.. умела ткаць найпякнейшыя паяскі, з самымі хітрамудрымі ўзорамі: з грабелькамі, падкоўкамі, васількамі.Бядуля.Хітрамудрыя планы адваката лопнулі, як мыльная бурбалка.Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
wrócić
wróc|ić
зак.
1. вярнуць;
2. вярнуцца;
~ę do ciebie — я вярнуся да цябе;
~ić do siebie — вярнуцца дадому;
~ić do przytomności — апрытомнець; ачомацца;
~ić do zdrowia — вылечыцца;
wrócić! — вайск. адставіць!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
заты́мнареч. пото́м; (после этого — ещё) зате́м;
зрабі́, а з. хвалі́ся — сде́лай, а зате́м (пото́м) хва́стайся;
2. (поэтому) потому́, зате́м;
по́йдзем у кіно́? — Я з. і зайшо́ў да цябе́ — пойдём в кино́? — Я потому́ (зате́м) и зашёл к тебе́;
◊ з. што — союз причинный потому́ что;
з. каб — союз цели зате́м что́бы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чалаве́км.
1.в разн. знач. челове́к;
2.разг. муж;
◊ свой ч. — свой челове́к;
ч. з галаво́й — челове́к с голово́й;
душа́-ч. — душа́-челове́к;
ч. з цябе́! — что ты за челове́к!;
будзь ~кам! — будь челове́ком!;
ч. у футля́ры — челове́к в футля́ре;
са́мы апо́шні ч. — са́мый после́дний челове́к;
ко́нчаны ч. — ко́нченый челове́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
when
[hwen]1.
adv.
калі́
When does the store close? — Калі́ зачыня́ецца кра́ма?
2.
conj.
1) калі́
Rise when your name is called — Устань, як цябе́ вы́клічуць
2) тады́, калі́
You cry when you should laugh — Ты пла́чаш, калі трэ́ба сьмяя́цца
3.
n.
час -у m.
the when and where of an act — час і ме́сца дзе́і
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Crebro victus erit, alium qui sternere quaerit
Той часта будзе прайграваць, хто імкнецца іншаму падставіць нагу.
Тот часто будет проигрывать, кто стремится другому подставить ногу.
бел. Хто на каго яму капае, той сам у яе ўваліцца. Хто яму капае, той сам туды пападае. Не стаў у чужыя калёсы палку, а то гэта палка цябе па ілбе трэсне.
рус. Не рой другому яму ‒ сам в неё попадёшь. Не подставляй ноги: на самого спотычка нападёт. Чем кого взыщешь ‒ и себе то же сыщешь. Отольются кошке мышкины слёзы. Что людям радеешь, то и сам добудешь.
фр. Qui creuse la fosse a un autre y tombe lui-même (Кто копает яму другому, сам в неё и попадёт).
англ. Curses like chickens come home to roost (Проклятья, как цыплята, возвращаются домой на насест).
нем. Wer andern eine Grube gräbt, fällt selbst hinein (Кто копает могилу другому, сам упадёт в неё).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)