афса́йд, ‑у, М ‑дзе, м.
У футболе — становішча іграка, які аказаўся па-за гульнёй, калі ён, атрымаўшы мяч ад свайго партнёра, не мае права працягваць гульню, бо паміж ім і варотамі праціўніка няма ігракоў супраціўнай каманды.
[Англ. off side — па-за гульнёй.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дыскваліфіка́цыя, ‑і, ж.
Кніжн. Аб’яўленне каго‑н. няздольным або непрыгодным для пэўнай работы, спецыяльнасці; пазбаўленне кваліфікацыі. // Страта кваліфікацыі, умення выконваць пэўную работу. // Пазбаўленне спартсмена або каманды права ўдзельнічаць у спартыўных спаборніцтвах за парушэнне правіл спартыўнай этыкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дыспазіты́ўнасць
(ад дыспазітыўны)
права ўдзельнікаў дагавора або судовага працэсу дзейнічаць паводле свайго меркавання.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Зыск ’выгода, карысць’ (Сцяц., Шат.), ’права спагнання’ (Нас.). Рус. перм., свярдл. зыск ’іск’, укр. зиск ’прыбытак’, польск. zysk ’прыбытак’, ’карысць’, чэш., славац. zisk ’тс’. Ст.-бел. зыскъ (XV ст.) < польск. (Булыка, Запазыч., 124). У карысць разгляду бел. слова як паланізма — яго семантыка. Польск. zysk < vъziskъ (са стратай пачатковага vъ‑) бязафікснага наз. ад дзеяслова vъz‑iskati, дзе корань *isk‑ < *jьsk‑ (параўн. іск).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
tytuł, ~u
м.
1. тытул, званне;
z ~u swego stanowiska — на падставе сваёй пасады;
tytuł szlachecki — шляхецкі тытул;
~y sportowe — спартыўныя званні;
2. загаловак; назва;
książka pod ~em ... — кніга пад загалоўкам ...;
3. юр. права;
tytuł własności — права ўласнасці; дакумент, які пацвярджае права ўласнасці
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
скажа́льнік, ‑а, м.
Той, хто скажае што‑н. З нейкай бязмежнай лёгкадумнасцю нашы навейшыя скажальнікі сацыял-дэмакратызму выкідваюць за борт усё, што дорага для сацыял-дэмакратаў, што дае права бачыць у рабочым руху сусветна-гістарычны рух. Ленін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
капіра́йт
(ад англ. сору = капіраваць + right = права)
аўтарскае права, прававая норма, якая рэгулюе ўзаемаадносіны, звязаныя са стварэннем і выкарыстаннем твораў літаратуры, навукі і мастацтва; для абароны выдавецкіх правоў публікацыя суправаджаецца спецыяльным знакам ©.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
prior [ˈpraɪə] adj.
1. папярэ́дні;
I have a prior arrangement. Я ўжо абяцаў (дамовіўся) (у адказ на прапанову).
2. перава́жны;
have a prior claim мець перава́жнае пра́ва
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
АРМЕНО́ПУЛ
(Armenopulos) Канстанцін (1310 — 80 ці 1383),
візантыйскі юрыст, складальнік практычнага дапаможніка па рымскім праве «Настаўленне да законаў, або Шасцікніжжа» (5 кніг пра розныя пытанні цывільнага права і адна пра злачынствы і пакаранні). Некаторыя палажэнні «Шасцікніжжа» мелі сілу закону (у Грэцыі) або былі крыніцай мясцовага права (у Бесарабіі).
т. 1, с. 494
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГАЙ
(Gaius),
рымскі юрыст, пісьменнік 2 ст. Біяграфічных звестак не захавалася. Дакладна вядома, што ў часы імператара Адрыяна ён выкладаў права, сістэматызаваў рым. рабаўладальніцкае права і распрацоўваў каментарыі. Яго гал. твор «Інстытуцыі» (настаўленні; каля 161) атрымаў паводле рым. закону 426 абавязковую юрыд. сілу і ўвайшоў у Кодэкс Юстыніяна.
т. 4, с. 436
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)