Таркану́ць ’торкнуць’ (ТСБМ), ’крануць’ (Варл., Пятк. 2), ’крануць (каня лейцамі)’ (Янк. 2), ’крануць, варухнуць, чапануць’, ’клюнуць (рыбацкае)’ (Янк. 3.), торкену́ць ’таўхануць, штурхнуць’, торкну́ць ’крануць, ’штурхнуць’. Гл. тарка́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Іў выклічнік ’ужываецца гукапераймальна для перадачы голасу каня пры брыканні’ (ТСБМ, Шат.), параўн. рус. дыял. и́вка ’аб кані (у мове дзяцей)’, и́вкать ’іржаць’, ’пакрыкваць на коней’. Гукапераймальнае.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вольт2
(фр. volte = паварот)
1) круты паварот каня пры манежнай яздзе;
2) паварот акрабата, гімнаста на 180°;
3) ухіленне ад удару праціўніка ў час фехтавання.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
гіпарыён
(н.-лац. hipparion, ад гр. hippos = конь + Аrеіоп = імя хутканогага каня ў старажытнагрэчаскай міфалогіі)
вымерлы трохпальцы конь, які быў пашыраны ў неагене (параўн. анхітэрый, палеатэрый).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
дзя́тлавіна, ‑ы, ж.
Дзяцеліна, дзяцельнік. Трава расла ля самых каляін, густа бялелі галоўкі дзятлавіны, пахла мятай і рамонкамі. Хадкевіч. Пад мордай у каня ляжала зялёная прывялая дзятлавіна, але ён не еў. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каню́к, ‑а, м.
Тое, што і каня (у 1 знач.). Над полем кружылі два вялізныя канюкі. Федасеенка. Дразды ды заранкі, якія жылі побач, ніколі не баяліся канюкоў, якія луналі ў небе. Ігнаценка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
неслухмя́ны, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і непаслухмяны. Яўхім.. дужай рукой прыпыніў неслухмянага каня, весела паздароўкаўся. Мележ. Неслухмяныя ногі адводзілі ўбок. Арыядна смялей накіроўвала крок. Дубоўка. Я міжвольна схамянуўся. Неслухмяны чуб паправіў. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пастро́нкі, ‑аў; адз. пастронак, ‑нка, м.
Частка збруі — рамяні (вяроўкі), якія злучаюць ворчык з хамутом пры запраганні каня ў плуг, барану. [Конь] увагнуў галаву, напяліся пастронкі і плуг урэзаўся ў мяккую зямлю. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пудлі́вы, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і пужлівы. [Цімох] трымае за аброць маладога пудлівага каня, на якім прыехаў па гасцей. Пальчэўскі. Цікаўны і пудлівы абывацель адным вокам пазіраў з-за фіранкі на вуліцу. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разві́слы, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і развесісты. Раман Шулядзяк толькі што адпрог з плуга каня і пусціў яго папасвіцца ў маладым дубняку над ярам, а сам разлёгся пад ценем развіслага дуба. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)