У той бок, у тое месца; проціл. сюды. Вунь там, каля тых дубоў, і Просцінка. Цімох накіраваўся туды.Колас.Бягун выхапіў з кішэні наган, стрэліў у каноплі і ў той жа момант рынуўся туды сам.Кулакоўскі.[Вера] пайшла туды, дзе грыміраваліся дзяўчаты.Асіпенка.
•••
(І) туды і сюды — а) у той і ў другі бок; б) па-рознаму; і так і гэтак.
Ні туды ні сюды — ні ў які бок; ні з месца.
То туды, то сюды — то ў адзін, то ў другі бок; узад і ўперад; у розныя бакі.
Туды і дарогакаму-чамугл. дарога.
Туды і назад — у абодва канцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпо́ра, ‑ы, ж.
1. Сагнутая на форме абцаса металічная дужка з зубчастым або гладкім кольцам, якая прымацоўваецца да задняй часткі бота наезніка і служыць для лепшага кіравання канём. Стражнік пахіснуўся на сядле, .. сціснуў шпорамі бакі каня.Мурашка.
2. Цвёрды завостраны рагавы выступ на нагах самцоў некаторых птушак, які служыць ім зброяй пры абароне ці нападзенні. [Певень] быў маладзец у поўным сэнсе гэтага слова — плечы і крылы яго адлівалі золатам, .. а на нагах красаваліся шпоры.Крапіва.Сораму — як у пеўня мяса па шпорах.З нар.
3. Спецыяльна зроблены для лепшага счэплівання з грунтам выступ або шып на вобадзе вядучага кола ці на звеннях гусеніц трактара.
[Ад ням. Sporn.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шушу́кацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Шаптацца з кім‑н. (звычайна па сакрэту). З некаторага часу Мар’янка заўважыла, што яе свёкар і Амяльян аб чымсьці шушукаюцца, стараючыся схавацца ад яе.Колас.Хлопцы — у большасці гэта былі падлеткі, школьнікі, .. — шушукаліся між сабой, дурэлі, штурхалі адзін другога пад бакі.Кудравец.// Па сакрэту пляткарыць аб кім‑, чым‑н. — Ты ж .. сяброўка [Волькі], шушукаліся разам.. [Надзя:] — Я нічога не ведаю.М. Ткачоў.
2.перан. Утвараць ціхі шум (у 1 знач.); шамацець, шапацець. Над намі шушукаюцца высокія гордыя хвоі.Бядуля.Балотца было затоплена вадою, толькі ўзбоч, ля кустоў, рыжэлі сям-там купіны і шушукаўся чарот.Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шы́зы, ‑ая, ‑ае.
1. Цёмна-шэры з сіняватым адлівам; шэра-блакітны. Воблака шызага дыму паплыло па алешніку.Лынькоў.На змярканні з-за лесу папаўзлі шызыя, змрочныя хмары.Быкаў.Сонна пакружыўшы над шызым кустом вярбы на лузе,.. [вароны] таксама моўчкі разляцеліся ў розныя бакі.Ігнаценка.// З сіняватым адлівам (пра колер скуры). Чырвоны твар Пачулія стаў шызым.Самуйлёнак.Сашунчык ці «Казлянятка» — гэта Аляксандр Пятровіч Казлоў — франт перадпенсійнага ўзросту з шызым носам.Вірня.Першы ўкаціўся ў кабінет Гамбіцкі, нізкі, тоўсты, з галавой-шарам, бліскучым, аж шызым ад частага галення.Шамякін.
2. Як састаўная частка некаторых заалагічных і батанічных назваў. Шызы голуб. Шызая чайка. Шызая плесень.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
fool
[fu:l]1.
n.
1) дурні́ца -ы m. & f., дуры́ла -ы m., ду́рань -ня m.
2) бла́зан, бла́зен -на m. (на карале́ўскім двары́)
броса́ться в ра́зные сто́роны кі́дацца ў ро́зныя бакі́;
броса́ться де́ньгами раскіда́цца граша́мі;
броса́ться слова́ми кі́дацца сло́вамі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сіме́трыя
(гр. symmetria)
1) суразмернасць размяшчэння частак чаго-н. па абодва бакі ад сярэдзіны, цэнтра;
2) мат. уласцівасць геаметрычнай фігуры пры пэўных зменах свайго становішча накладвацца на сябе так, што не ўсе яе пункты займаюць першапачатковае становішча;
3) фіз. незалежнасць фізічных з’яў ад пэўных прасторава-часавых ці іншых пераўтварэнняў, што выяўляецца ў інварыянтнасці ўраўненняў і законаў;
4) біял. паўтаральнасць форм частак ці органаў цела жывога арганізма;
5) заканамернае размяшчэнне роўных частак крышталёў (рэбраў, граняў, вяршынь) адносна адна другой.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
right4[raɪt]adv.
1. дакла́дна, якра́з;
She was standing right in the middle of the crowd. Яна стаяла ў самай сярэдзіне натоўпу.
2. пра́вільна;
guess right здагада́цца
3. справядлі́ва;
it serves you right так табе́ і трэ́ба
4. напра́ва;
turn right павярну́ць напра́ва
♦
right and left усю́ды, скрозь; ва ўсе бакі́; з усі́х бако́ў;
right away/off адра́зу; неадкла́дна;
I’ll find the address for you right away. Я неадкладна знайду вам адрас;
right now цяпе́р; адра́зу, за́раз жа;
right off the batinfml з ме́сца ў кар’е́р, адра́зу
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Partéi
f -, -en
1) па́ртыя (палітычная)
éiner ~ ángehören — нале́жаць да яко́й-н. па́ртыі
es mit kéiner ~ hálten* — не нале́жаць ні да яко́й па́ртыі
2)
die vertrágschließenden ~en — юрыд. дагаво́рныя бакі́
j-s ~ néhmen* [ergréifen*], für j-n ~ néhmen* — стаць на чый-н. бок, заступі́цца за каго́-н.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)