спадні́ца, -ы, мн. -ы, -ні́ц, ж.
Жаночае адзенне ад пояса ўніз, а таксама частка сукенкі ад таліі ўніз.
Купіла новую спадніцу.
◊
Бегаць за спадніцай — заляцацца да жанчын.
Трымацца за спадніцу — быць у поўнай залежнасці ад жонкі (разм., неадабр.).
|| памянш. спадні́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
|| прым. спадні́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
узле́зці, -зу, -зеш, -зе; узле́з, -зла; узле́зь; зак.
1. на што. Узабрацца куды-н. высока, на паверхню чаго-н.
У. на слуп.
2. на каго-што. Пра адзенне, абутак: надзецца, налезці (разм.).
Бот ледзь улез на нагу.
3. на каго-што. Прыціснуць нагой каго-, што-н., наступіць (разм.).
|| незак. узла́зіць, -ла́жу, -ла́зіш, -ла́зіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
распрану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., каго-што.
1. Зняць з каго‑н. верхняе адзенне. Галіна Фёдараўна зараз жа разгарнула раскладушку, кінула на яе падушку, прасціну, коўдру, распранула млявую Верачку і паклала спаць. Паслядовіч. // Зняць з сябе (верхняе адзенне). — Калі ласка, распраніце шынель, я тут павешу, і праходзьце! — ветліва прапанавала дама. Карпюк. Віктар распрануў пінжак і павесіў яго на спінку крэсла. Даніленка.
2. перан. Зняць, скінуць покрыва (лісце, траву) з чаго‑н. Лістапад распрануў.. сад да апошняга лістка. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераадзе́цца, ‑адзенуся, ‑адзенешся, ‑адзенецца; зак.
1. у што і без дап. Зняўшы з сябе адно адзенне, надзець другое. Пераадзецца ў святочнае плацце. Пераадзецца пасля работы.
2. кім або ў каго. Адзецца так, каб замаскіраваць сябе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абнасі́цца, ‑насіўся, ‑носішся, ‑носіцца; зак.
1. Знасіць, прывесці да непрыгоднасці ўсё адзенне, увесь абутак. Разглядаю дзядзьку. Як ён пахудзеў, як абнасіўся і зарос! Сачанка.
2. Зрабіцца зручным, звычным у выніку нашэння. Чаравікі абнасіліся, не муляюць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лубяне́ць, ‑ее; незак.
Разм. Станавіцца цвёрдым, нягнуткім, падобным на луб. Удзень наплывала вада ў акопы, салдацкія валёнкі і шынялі прамакалі, а ўвечары, калі пачынаўся мароз, адзенне так лубянела, што ў ім нельга было паварушыцца. Дудо.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саматка́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Разм. Адзенне, бялізна з саматканага льнянога палатна. [Шыянок:] — Я не ведаю, як хто, а я вельмі добра адчуваю сябе, калі надзяваю на голае цела сялянскую саматканку. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
fatałach
м. разм.
1. часцей мн.~y — анучы (адзенне); транты;
2. перан. нікчэмнасць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
облаче́ние ср.
1. (действие) адзява́нне, -ння ср.;
2. (одежда служителя культа) адзе́нне, -ння ср., ры́зы, -заў, ед. ры́за, -зы ж.;
3. перен., ирон. убра́нне, -ння ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Ко́мжа ’доўгае з шырокімі рукавамі адзенне рэлігійнага культу’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. польск. komża ’стыхар’ (там жа, 2, 498). Паланізм.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)