ЗІГАМО́РФНАЯ КВЕ́ТКА,
кветка, у якой праз вось суквецця можна правесці толькі адну плоскасць сіметрыі, напр., у бабовых, губакветных, архідных. Узнікла ў працэсе эвалюцыі як вынік прыстасаванасці да апылення насякомымі, якія могуць пранікаць у кветку адзіным шляхам.
т. 7, с. 64
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ewolucja
ewolucj|a
ж.
1. эвалюцыя;
teoria ~i — тэорыя эвалюцыі;
2. часцей мн.
~e — практыкаванні, рухі;
~e powietrzne — фігуры вышэйшага пілатажу
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ГУ́СЕВА Іна Сяргееўна
(н. 12.2.1930, г. Фергана, Узбекістан),
бел. вучоны ў галіне антрапалогіі і генетыкі. Д-р біял. н. (1982), праф. (1983). Скончыла Ферганскі настаўніцкі ін-т (1951), Сярэднеазіяцкі ун-т (1959, Ташкент). У 1973—87 у Мінскім мед. ін-це. Навук. працы па дэрматагліфіцы, эвалюцыі аддзела твару чэрапа чалавека ў антрапа- і расагенезе, эвалюцыйным і канстытуцыянальным аспектах адаптыўнай нормы папуляцыі.
Тв.:
Морфогенез и генетика гребешковой кожи человека. Мн., 1986;
Прырода чалавека, чалавек у прыродзе. Мн., 1992 (разам з А.І.Мікулічам);
Ён і яна: Эцюды па генетыцы і эвалюцыі полу. Мн., 1995 (з ім жа).
т. 5, с. 542
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
арыдыза́цыя
(ад лац. aridus = сухі)
працэс эвалюцыі ландшафту ў бок павелічэння сухасці клімату (перавышэння патэнцыяльнага выпарэння над колькасцю ападкаў).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ідыяадапта́цыя
(ад ідыя- + адаптацыя)
прыстасаванне арганізмаў да пэўнага вузкага кола ўмоў існавання, якія выпрацаваліся ў працэсе эвалюцыі (параўн. арамарфоз).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
алахто́ны
(ад гр. allos = іншы + chthon = зямля)
жывёлы або расліны, якія насяляюць пэўную мясцовасць, але ўзніклі ў працэсе эвалюцыі ў іншым месцы (параўн. аўтахтоны 1).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
АРАГЕ́Н
(ад грэч. oros гара + genos паходжанне),
геалагічны тэрмін, уведзены аўстр. геолагам Л.Коберам (1921) для азначэння заключнай стадыі развіцця тэктанічна рухомых зон зямной кары — геасінкліналяў, складкавае горнае ўтварэнне, што ўзнікае на месцы геасінклінальнай сістэмы на позніх стадыях яе эвалюцыі.
т. 1, с. 449
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
дэйтала́кс
(ад гр. deuteros = другі + allaksis = абмен)
карэлятыўнае змяненне органа ў працэсе эвалюцыі ў выніку прыстасавання яго да іншых органаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
псіхаламаркі́зм
(ад псіха- + ламаркізм)
адзін з кірункаў неаламаркізму, прадстаўнікі якога лічаць крыніцай эвалюцыі жывой прыроды дзеянні псіхічных фактараў; разнавіднасць аўтагенезу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гаратэлі́я
(ад гр. hora = час + telos = ажыццяўленне)
звычайны сярэдні тэмп эвалюцыі, уласцівы многім групам арганізмаў, напр. бруханогім малюскам (параўн. брадытэлія, тахітэлія).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)