сяк-та́к, прысл.
1. 3 вялікай цяжкасцю, ледзь-ледзь.
Ён сяк-так пераплыў раку.
2. у знач. вык. Цярпіма.
Ну як жыццё? — Сяк-так.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
упікну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; зак., каго (што).
Папракнуць, зрабіць каму-н. папрок.
У. за няўважлівасць.
|| незак. упіка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Ну́тка ’ну, давай’ (Нас.), наткала ’калі падахвочваюць да падняцця цяжару’ (Чачот), рус. нутко ’ну, давай’. З ну (гл.) і ўзмацняльнай падвойнай часціцы ‑tk‑, якая можа адлюстроўваць кантамінацыю ўзмацняльных партыкул *‑to (параўн. серб.-харв. нито ’тс’) і *‑ka (параўн. рус. пука ’тс’) (ESSJ SG, 1, 331), або непасрэдна з ⁺нуте (гл. нуце) і ‑ka (параўн. тутака, тамака), што павінна было адбыцца яшчэ да пераходу т’ > ц у беларускай мове. Не выключаны ўплыў дзеяслоўных канчаткаў, пры якім ‑т адпавядае адз. л. ‑це — мн., а ‑ла — форме прошлага часу, параўн. славен. nut (адз. л.), ’бач’, nuta (падв. л.), nute (мн. л.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нум ’ну, давайце’: нум‑те‑тка, братцы, думати (гом., Рам. 1), нумо: нумо думати, гадати, де нам, сестра, мати узяти (там жа), укр. нум, нумо ’тс’. З ну (гл.), узмоцненага часціцай ‑м(о), таго ж паходжання, што і ў быццам (параўн. бытта), гл. ESSJ SG, 2, 507; 1, 321. Будзіловіч (Грам. особенности малорус, говора в Гродн. губ., рук.) супастаўляў нумо з дзеяслоўным канчаткам у диймо (пабуджальная форма).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пераплю́нуць, -ну, -неш, -не; -лю́нь; зак.
1. каго-што. Плюнуць цераз што-н.
2. перан., каго (што). Перасягнуць каго-н. у якіх-н. адносінах (разм.).
У гэтай справе Язэп кожнага пераплюне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гі́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).
Утвараць прарэзлівыя, адрывістыя гукі, ускрыкваць.
|| аднакр. гі́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні.
|| наз. гі́канне, -я, н. і гік, -у, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
капну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; зак.
1. гл. капа́ць.
2. перан. Унікнуць у што-н.
Толькі капні — знойдзеш недаробкі і хібы рамонту.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сі́ўка, -і, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ сі́ўцы, Т -ай (-аю), ж., мн. -і, сі́вак (разм.).
Конь сівой масці.
Ну, варушыся, с.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ушчува́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., каго.
Дакараць, папракаць за што-н.
У. за правіннасць.
|| зак. ушчу́ць, -у́ю, -у́еш, -у́е і ушчу́нуць, -ну, -неш, -не; ушчу́нь.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
угра́знуць, -ну, -неш, -не; угра́з, -зла; -ні́; зак.
1. Засесці, завязнуць у гразі.
2. перан. Трапіўшы ў якое-н. становішча, не знайсці сіл, магчымасці выйсці з яго (разм.).
У. у даўгах.
|| незак. уграза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)