Verbum

АПТЫ́ЧНАЯ СІ́ЛА,

фізічная велічыня, якая характарызуе пераламляльную здольнасць аптычнай сістэмы. Абазначаецца D. Аптычная сіла лінзы D = n/F, дзе n — паказчык пераламлення асяроддзя, у якім знаходзіцца лінза, F — фокусная адлегласць. Аптычная сіла збіральных аптычных сістэм дадатная, рассейвальных — адмоўная. Для сістэмы з дзвюх лінзаў D = D₁ + D₂ - dD₁D₂, дзе d — адлегласць паміж заднім гал. фокусам першай лінзы і пярэднім гал. фокусам другой. Адзінка аптычнай сістэмы дыяптрыя.

т. 1, с. 438

АМПЕ́РА СІ́ЛА,

сіла, што дзейнічае на элемент правадніка з токам у магн. полі. Вызначаецца формулай: $\mathrm{d}\overrightarrow{\mathrm{F}}=(\overrightarrow{\mathrm{j}}\times \overrightarrow{\mathrm{B}})\mathrm{dV}$ , дзе $\overrightarrow{\mathrm{j}}$ — шчыльнасць эл. току ў правадніку, $\overrightarrow{\mathrm{B}}$ — магн. індукцыя ў тым пункце прасторы, дзе знаходзіцца элемент аб’ёму правадніка dV, $\overrightarrow{\mathrm{j}}\times \overrightarrow{\mathrm{B}}$ — вектарны здабытак вектараў $\overrightarrow{\mathrm{j}}$ і $\overrightarrow{\mathrm{B}}$. Названы ў гонар А.М.Ампера.

т. 1, с. 322

энергетычная сіла святла

т. 18, кн. 1, с. 129

АДВАРО́ТНАЯ СІ́ЛА ЗАКО́НУ,

пашырэнне дзеяння закону на факты і юрыд. вынікі, якія ўзніклі да набыцця ім сілы. У бел. праве паводле агульнага правіла закон адваротнай сілы не мае. Выключэнне складае крымін. закон, нормы якога ўстараняюць наогул пакаранне за адпаведнае дзеянне (бяздзеянне) ці змякчаюць пакаранне ў параўнанні з раней дзеючым законам.

т. 1, с. 98

АДХІЛЯ́ЮЧАЯ СІ́ЛА ВЯРЧЭ́ННЯ ЗЯМЛІ́,

адна з сіл інерцыі, якая дае магчымасць улічваць уплыў вярчэння Зямлі вакол сваёй восі на рух любога цела адносна зямной паверхні; прыватны выпадак Карыяліса сілы. Адхіляе целы, якія рухаюцца ўздоўж зямной паверхні, управа ў Паўн. паўшар’і, улева — у Паўднёвым; адыгрывае значную ролю ў развіцці атм. працэсаў, змене контураў берагоў рэк і інш.

т. 1, с. 140