кальцава́ ць , -цу́ ю, -цу́ еш, -цу́ е; -цу́ й; -цава́ ны; незак.
1. каго-што . Меціць (жывёліну), надзяваючы кольцы на лапкі птушак або хвасты рыб для даследавання напрамку і хуткасці іх перамяшчэння, працягласці жыцця і інш.
К. пералётных птушак.
2. што . Рабіць кругавы зрэз кары або надзяваць на ствол дрэва драцяныя кольцы з мэтай уздзеяння на яго рост.
3. што . Абмазваць ствол дрэва для аховы яго ад шкодных насякомых.
|| зак. закальцава́ ць , -цу́ ю, -цу́ еш, -цу́ е; -цу́ й; -цава́ ны і акальцава́ ць , -цу́ ю, -цу́ еш, -цу́ е; -цу́ й; -цава́ ны.
|| наз. кальцава́ нне , -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
штамб
(ням. Stamm = ствол )
частка ствала пладовага дрэва ад кораня да кроны.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
schá chten
vt горн. прахо́ дзіць ша́ хтавы ствол
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
падця́ ць , -датну́ , -датне́ ш, -датне́ ; -датнём, -датняце́ , -датну́ ць; -дця́ ў, -ця́ ла́ ; -датні́ ; -ця́ ты; зак. , што (разм. ).
1. Тое, што і падціснуць (у 2 знач. ).
П. губы.
П. хвост.
2. Падсячы, падрэзаць.
П. сякерай ствол .
|| незак. падціна́ ць , -а́ ю, -а́ еш, -а́ е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Люфа ’ствол ’, ’частка ружжа і снарада’ (Бес. ). Запазычана праз польск. мову (дзе lufa ’тс’) з ням. Lauf ’ствол ’, ’бег’ — уласна ствол надае кірунак (= бег), палёт снарада (Слаўскі , 4, 372; Чартко, Бел. лінгв. зб. , 151).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дзеравя́ чына ж. , разг.
1. (кусок дерева ) деревя́ шка;
2. (ствол срубленного дерева, бревно ) дереви́ на
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абхва́ т , -у, М -хва́ це, мн. -ы, -аў, м.
1. Даўжыня па акружнасці, роўная адлегласці паміж распасцёртымі рукамі, якімі ахопліваецца што-н. круглае.
Дуб у два абхваты.
2. Таўшчыня чаго-н. , якая вымяраецца па акружнасці.
Ствол баабаба дасягае 45 м у абхваце.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
беластво́ лы , ‑ая, ‑ае.
У якога белы ствол . Бярэзнік беластволы пад зарой Звініць, умыты чыстаю расой, Пакуль карэнні п’юць зямныя сокі. Бялевіч .
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ствалі́ на , ‑ы, ж.
Разм. Вялікі і тоўсты ствол (у 1 знач.). Мільгануў на сухадрэвіне стракаты дзяцел, спрытна ўзбіраючыся па стваліне. Лынькоў .
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Hó lzstamm
m -(e)s, -stämme ствол дрэ́ ва
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)