ярмо́, -а́, мн.я́рмы і (з ліч. 2, 3, 4) ярмы́, я́рмаў, н.
1. Драўляны хамут для рабочай буйной рагатай жывёлы.
2.адз., перан. Няволя, прыгнёт, уціск (высок.).
Вызваліцца ад каланіяльнага ярма.
|| прым.ярэ́мны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кетгу́т, ‑у, М ‑гуце, м.
Ніці, якія атрымліваюць з кішак дробнай рагатай жывёлы (скарыстоўваюцца пры хірургічных аперацыях для ўнутраных швоў і перавязкі сасудаў).
[Англ. catgut.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сімента́льскі, ‑ая, ‑ае.
Пра пароду буйнай рагатай жывёлы, якая выведзена ў Швейцарыі і вызначаецца высокімі малочнымі і мяснымі якасцямі. // Які мае адносіны да такой пароды. Сіментальская карова.
[Ад назвы даліны Simmental у Швейцарыі.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
cattle[ˈkætl]n. буйна́я рага́тая жывёла; валы́, быкі́ і каро́вы;
twenty head of cattle два́ццаць гало́ў буйно́й рага́тай жывёлы;
The cattle are in the shed. Каровы ў хляве.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
зебо́ід
(ад зебу + -оід)
гібрыд буйной рагатай жывёлы і зебу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Сенгнгус (сенгогусъ) ‘нейкая хвароба рагатай жывёлы, выкліканая паяданнем павуціны з травой, пасля чаго выяўляецца цячэнне сліны і жывёла перастае прымаць ежу’; для лячэння “бросаютъ кровь и стираютъ дегтем носовые отверстия, языкъ и крестецъ” (навагр., Яшк. Мясц.). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бык¹, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
1. Самец буйной рагатай жывёлы, дзікай і свойскай.
Бой быкоў.
Племянны б.
2. звычайна мн. Падсямейства буйных жвачных млекакормячых (тур, бізон, зубр і пад.).
◊
Браць быка за рогі (разм.) — пачынаць дзейнічаць энергічна, з галоўнага.
|| памянш.бычо́к, -чка́, мн. -чкі́, -чко́ў, м. Быць бычку на вяровачцы (прыказка).
|| прым.бычы́ны, -ая, -ае ібыча́чы, -ая, -ае.
Нораў бычачы, а розум цялячы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ВЕЛЮ́Р
(ад франц. velours аксаміт),
тканіна, скура і інш. матэрыялы з мяккім ворсавым аксамітным добрым бокам: велюр-драп, велюр-аксаміт і інш. Вырабляюць з воўны (велюр-драп), са скуры свіней ці рагатай жывёлы хромавым дубленнем (хромавая замша). Выкарыстоўваюць на верхняе адзенне, галаўныя ўборы, абутак.